Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα πυροδοτεί το χειρότερο σενάριο – Όλα τα βλέμματα του πλανήτη σε ΗΠΑ και Ιράν

Μέχρι στιγμής, ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας δεν έχει πυροδοτήσει το εφιαλτικό σενάριο μιας ευρύτερης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, με πρωταγωνίστριες χώρες τις ΗΠΑ και το Ιράν.

Ένα τρομακτικό σενάριο που γίνεται ολοένα και πιο πιθανό

Όμως, μετά από τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, αυτός ο κίνδυνος αποκτά σιγά-σιγά σάρκα και οστά.

Πυριτιδαποθήκη η Ερυθρά Θάλασσα

Σύμφωνα με τον Guardian, το επίκεντρο του κινδύνου βρίσκεται στην Ερυθρά Θάλασσα, όπου οι δυνάμεις των Χούθι που εδρεύουν στην Υεμένη και υποστηρίζονται από το Ιράν επιτίθενται σε φορτηγά πλοία που συνδέονται πραγματικά ή θεωρητικά με το Ισραήλ.

Οι ΗΠΑ προσπαθούν να προσφέρουν προστασία στα δυτικά πλοία που ταξιδεύουν στην περιοχή, συγκροτώντας έναν πολυεθνικό ναυτικό συνασπισμό «για να υποστηρίξει τη θεμελιώδη αρχή της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας».

Ωστόσο, παρά τις πιέσεις που δέχεται, ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι θέλει να αποφύγει την άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση με τους Χούθι, υπό τον φόβο κλιμάκωσης της έντασης στην ευρύτερη περιοχή.

Την Κυριακή, οι αμερικανικές ναυτικές δυνάμεις προέβησαν σε μιαν άνευ προηγουμένου επέμβασή τους στο σημείο των εν λόγω εντάσεων, σκοτώνοντας όλα τα μέλη του πληρώματος τριών σκαφών των Χούθι που είχαν παρέμβει επιθετικά σε πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

Χθες (1/1), ο υπουργός Άμυνας της Βρετανίας Γκραντ Σαπς δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «δεν θα διστάσει να λάβει περαιτέρω μέτρα» εάν συνεχιστούν οι επιθέσεις των Χούθι.

Εντός της Ερυθράς και το Ιράν

Πλέον, με την Τεχεράνη ν’ απορρίπτει εκκλήσεις από την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο να τερματίσει την υποστήριξή της στους Χούθι, ένα ιρανικό αντιτορπιλικό έχει καταπλεύσει στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ο Guardian σημειώνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, ενδεχομένως μαζί με μιαν άλλη ευρωπαϊκή χώρα, ενδέχεται να εκδώσουν προειδοποίηση για χτυπήματα σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην ίδια την Υεμένη.

Οι εντάσεις στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν ήδη ανθρώπινο και οικονομικό κόστος. Αλλά τι ακριβώς συμβαίνει και γιατί υπάρχουν σοβαροί φόβοι για το τι θα συμβεί στη συνέχεια;

Το χρονικό της έντασης

Αμέσως μετά από το μακελειό της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ, ο ηγέτης των Χούθι, Αμπντούλ Μαλίκ αλ-Μπαντρεντίν Χούθι, δήλωσε την υποστήριξή του στη Χαμάς και είπε ότι οι δυνάμεις του ήταν «έτοιμες να κινηθούν κατά εκατοντάδες χιλιάδες για να ενωθούν με τον παλαιστινιακό λαό και να αντιμετωπίσουν τον εχθρό».

Η εν λόγω δήλωση αποδείχτηκε υπερβολική, μιας και τις επόμενες 30 ημέρες η εμπλοκή των Χούτι περιορίστηκε σ’ επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη που αναχαιτίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τα αντίμετρα των ΗΠΑ και του Ισραήλ.

Όμως, στις 19 Νοεμβρίου, οι Χούθι χρησιμοποίησαν ένα ελικόπτερο για να καταλάβουν ένα φορτηγό πλοίο στην Ερυθρά Θάλασσα, το οποίο ήταν ιαπωνικό, αλλά τελικά ανήκε σ’ έναν Ισραηλινό επιχειρηματία. Οι Χούθι απήγαγαν το πλήρωμα και προειδοποίησαν ότι όλα τα πλοία που συνδέονται με το Ισραήλ «θα γίνουν νόμιμος στόχος για τις ένοπλες δυνάμεις τους».

Μια νέα φάση στην κρίση

Έκτοτε, έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 17 επιθέσεις σε πλοία που οι Χούθι πιστεύουν ότι συνδέονται με το Ισραήλ ή τους συμμάχους του, κυρίως χωρίς επιτυχία. Μέχρι τώρα, οι ΗΠΑ απέχουν από την άμεση αντιπαράθεση.

Όμως, την Κυριακή, ελικόπτερα του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ άνοιξαν πυρά κατά μιας ομάδας μικρών σκαφών που προσπαθούσαν να επιβιβαστούν σ’ ένα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που είχε ζητήσει την προστασία τους, το Hangzhou της Maersk.

Και μολονότι η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε ότι τα ελικόπτερά της πυροβόλησαν γι’ αυτοάμυνα, οι θάνατοι 10 Χούθι σηματοδοτούν μια νέα φάση στην κρίση.

Στο επίκεντρο και η ενέργεια

Η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα είναι σημαντική για την παγκόσμια οικονομία, επειδή είναι ένας σημαντικός εμπορικός δρόμος που συνδέει την Ασία με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Το 30% της παγκόσμιας κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων διέρχεται από την περιοχή και οποιαδήποτε σημαντική απειλή για την ασφάλειά της θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες για τις τιμές του πετρελαίου και τη διαθεσιμότητα στα δυτικά ειδών που παράγονται στην Ασία.

Το ίδιο το Ισραήλ εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από την κυκλοφορία στην Ερυθρά Θάλασσα, με τη συντριπτική πλειονότητα των εισαγωγών και εξαγωγών να ταξιδεύουν διά θαλάσσης.

Οι ναυτιλιακές

Επτά από τις 10 μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της BP και της γερμανικής Hapag-Lloyd, δεν χρησιμοποιούν τη Διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθρά Θάλασσα εξαιτίας της κρίσης. Η Maersk είχε ξαναρχίσει τις επιχειρήσεις στην περιοχή πριν από μια βδομάδα, αλλά τις ανέστειλε ξανά μετά από την επίθεση στο Hangzhou.

Κι ενώ πολλά δυτικά πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έχουν επανέλθει την περιοχή χάρη στην στρατιωτική προστασία των ΗΠΑ, πολλά άλλα εξακολουθούν να χρησιμοποιούν εναλλακτικές διαδρομές.

Πολλά από αυτά, ταξιδεύουν από την Ασία στην Ευρώπη κάνοντας τον περίπλου του νοτιότερου άκρου της Αφρικής – ένα ταξίδι που μπορεί να διαρκέσει έως και δύο εβδομάδες περισσότερο.

Ανησυχία για τις τιμές

Σε στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την περασμένη εβδομάδα από την Flexport, μια παγκόσμια εταιρεία logistics, διαπιστώνεται ότι τα μισά πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων απέφευγαν την περιοχή, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 18% της παγκόσμιας χωρητικότητας εμπορευματοκιβωτίων.

Αυτό αυξάνει κατά πολύ το κόστος, γεγονός τ’ οποίο είναι πιθανό να ωθήσει τις τιμές σε τριπλασιασμό σε σχέση μ’ εκείνες που υπήρχαν πριν από την κρίση.

Θα επιδεινωθεί η κρίση;

Την Κυριακή, ο Guardian τόνισε ότι από τις 7 Οκτωβρίου «η Μέση Ανατολή γλιστρά προς τον γκρεμό ενός περιφερειακού πολέμου» και ότι «η περασμένη εβδομάδα, μας έδειξε ότι η άκρη του γκρεμού, η οποία κρατά τη Μέση Ανατολή μακριά από μια τέτοια άβυσσο, ενδέχεται να καταρρεύσει πολύ σύντομα».

Οι επιθέσεις των ΗΠΑ σε πλοία των Χούθι δεν είναι από μόνες τους καθοριστικές. Αν και αποτελούν μια σημαντική απόκλιση από την προηγούμενη πρακτική της Δύσης, απέχουν πολύ από τα χτυπήματα σε βάσεις των Χούθι στην Υεμένη.

Όμως, εάν η απειλή στην Ερυθρά Θάλασσα συνεχιστεί, οι ναυτιλιακές εταιρείες που ήδη αποφεύγουν την περιοχή είναι πιθανό να συνεχίσουν να το κάνουν, με περισσότερες ν’ ακολουθούν το παράδειγμά τους.

Ρυθμιστής το πετρέλαιο

Οι παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου δεν έχουν ακόμη επηρεαστεί σημαντικά από την κρίση και μειώθηκαν την περασμένη εβδομάδα, λόγω της πεποίθησης ότι η διαδρομή άνοιγε ξανά. Οποιαδήποτε αίσθηση ότι η απειλή αυξάνεται ξανά χωρίς αποτελεσματική στρατηγική εξόδου, θα μπορούσε να εκτροχιάσει τα πράγματα σε αυτό το νευραλγικό για τις οικονομίες πεδίο.

Οι Χούθι δεν έδειξαν σημάδια υποχώρησες, λέγοντας πρόσφατα ότι, εάν δεν επιτραπεί η ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα και το Ισραήλ δεν σταματήσει τις επιθέσεις του, τότε δεν θα σταματήσουν να παρενοχλούν τη ναυτιλία, «ακόμα και αν η Αμερική καταφέρει να κινητοποιήσει ολόκληρο τον κόσμο».

Εάν τα γεγονότα της Κυριακής δεν αλλάξουν τα πράγματα ως προς αυτό, τότε οι ΗΠΑ μπορεί τελικά ν’ αποφασίσουν να πλήξουν στόχους στην Υεμένη, αυξάνοντας την ένταση με το Ιράν και δημιουργώντας τον κίνδυνο της ευρύτερης αντιπαράθεσης – μολονότι ο Μπάιντεν το απεύχεται.