«Τσι μεγάλες Αποκρές, κουζουλαίνονται και οι γρες» είναι το δίστιχο που ακούγεται ευρέως σε όλη την Κρήτη, τις ημέρες της Αποκριάς, περιγράφοντας τη διάθεση για διασκέδαση απ’ όλες τις ηλικίες.
Ένα από τα αποκριάτικα έθιμα που σώζονται μέχρι σήμερα στο Ηράκλειο είναι τα Αποκριγιώματα της Γέργερης, ένα χωριό στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Ψηλορείτη.
Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει έντονο διονυσιακό χαρακτήρα και πραγματοποιείται την Καθαρά Δευτέρα, για τον αποχαιρετισμό της Αποκριάς.
Τα Αποκριγιώματα είναι ένα υπαίθριο και ολοήμερο γλέντι, στο οποίο τραγόμορφοι και ζωόμορφοι κουδουνοφόροι, οι λεγόμενοι αρκουδιάρηδες, που είναι ντυμένοι με προβιές αιγοπροβάτων, με μαύρα πρόσωπα και κουδούνια, δεμένοι με σχοινιά και αλυσίδες, επιδίδονται σε έναν ξέφρενο χορό, που ξεσηκώνει ολόκληρη την περιοχή.
Το έθιμο περιλαμβάνει μια ιδιαίτερη παράσταση γάμου, που παραπέμπει στα αρχαία Ανθεστήρια.
Παραδοσιακά, το ζευγάρι είναι «αταίριαστο» και η τελετή περιλαμβάνει σόκιν λόγια.
Τα Αποκριγιώματα περιλαμβάνουν και την εκφορά πεθαμένου, τον οποίον κλαίνε με σόκιν μοιρολόγια και τον ανασταίνουν με ρακή και σατιρικά τραγούδια.
Το καλωσόρισμα στη Γέργερη από τους αρκουδιάρηδες γίνεται με κέρασμα ρακής και το λεγόμενο μουτζούρωμα, το βάψιμο δηλαδή του προσώπου όλων των επισκεπτών, σημάδι που έχουν όλοι όσοι συμμετέχουν στο έθιμο.
