Σχεδόν δύο χρόνια μετά την απώλεια εκατοντάδων ζωών στην Πύλο και ενώ το Λιμενικό Σώμα αρνήθηκε να κάνει έρευνα για τις συνθήκες του ναυαγίου, ασκήθηκε ποινική δίωξη για τους εμπλεκόμενους. Βαριές κατηγορίες, την ώρα που η κυβέρνηση έριχνε ευθύνες μόνο στα θύματα.
Την πόρτα του Ναυτοδικείου Πειραιά θα περάσουν το επόμενο διάστημα 17 στελέχη του Λιμενικού Σώματος – Ελληνική Ακτοφυλακή, για το πολύνεκρο ναυάγιο του αλιευτικού Adriana στην Πύλο, τον Ιούνιο του 2023. Λίγο πριν συμπληρωθούν δύο χρόνια από το συμβάν, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 650 πρόσφυγες, ο Εισαγγελέας του Ναυτοδικείου άσκησε ποινική δίωξη και διέταξε κύρια ανάκριση για την υπόθεση, η οποία απασχόλησε ιδιαίτερα εγχώρια και διεθνή μέσα ενημέρωσης, τα οποία επέκριναν τους χειρισμούς της κυβέρνησης να επιμένει να ρίχνει κάθε ευθύνη στα θύματα και τις λιμενικές Αρχές να μην προχωρούν σε έρευνα του συμβάντος.
Ειδικότερα, θα κληθούν σε απολογία ο πρώην αρχηγός του Λιμενικού Σώματος, Γιώργος Αλεξανδράκης, ο κυβερνήτης και το πλήρωμα του σκάφους ΠΠΛΣ 920 που ενεπλάκη στο ναυάγιο της 13ης προς 14ης Ιουνίου 2023, ο επόπτης του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (Ε.Κ.Σ.Ε.Δ.) και δυο ακόμη αξιωματικών.
Οι κατηγορίες
Εναντίον του πλωτάρχη Μιλτιάδη Ζουριδάκη, που ήταν κυβερνήτης του περιπολικού σκάφους 920 ασκήθηκε δίωξη για τις κατηγορίες : α) της πρόκλησης ναυαγίου από το οποίο μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο και που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο μεγάλου αριθμού προσώπων, β)των επικίνδυνων παρεμβάσεων στη συγκοινωνία πλοίων, με τη μορφή της διατάραξης συγκοινωνίας πλοίων με εξίσου επικίνδυνες για την ασφάλεια της συγκοινωνίας πράξεις από την οποία μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο και είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο άλλων, γ) για παράλειψη προσφοράς βοήθειας από κυβερνήτη πλοίου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει ο Εισαγγελέας του Ναυτοδικείου, ο κυβερνήτης του ΠΠΛΣ 920 αν και βρέθηκε κοντά στο σκάφος των προσφύγων δεν διέταξε έρευνα και διάσωση, παρά μόνο όταν αυτό ανετράπη και βυθίστηκε.
Κατηγορίες κατηγορείται για συνδρομή σε πρόκληση ναυαγίου με αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον 82 ανθρώπων, συνδρομή σε επικίνδυνη διατάραξη της συγκοινωνίας πλοίων με εξίσου επικίνδυνες πράξεις που είχαν αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον 82 ανθρώπων, όπως και για έκθεση σε κίνδυνο ανθρώπων για τους οποίους υπήρχε νομική υποχρέωση διάσωσης, παρ’ όλα αυτά τους άφησαν αβοήθητους με αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον 82 ανθρώπων αντιμετωπίζουν και τα μέλη του πληρώματος του ΠΠΛΣ 920.
Με το ίδιο κατηγορητήριο θα οδηγηθούν στο Ναυτοδικείο και ο πρώην αρχηγός του Λιμενικού Σώματος, αλλά και τα στελέχη του ΕΚΣΕΔ που ήταν σε επιφυλακή εκείνο το βράδυ.
Ωστόσο, με άλλη διάταξη η Εισαγγελία του Ναυτοδικείου Πειραιά απαλλάσσει τον σημερινό αρχηγό του Λιμενικού Σώματος, Τρύφωνα Κοντιζά, και άλλους τρεις ανώτατους αξιωματικούς που εμπλέκονταν στη διαχείριση του μοιραίου περιστατικού, καθώς έκρινε ότι δεν είχαν αρμοδιότητα το κρίσιμο χρονικό διάστημα για τη λειτουργία και τη δράση του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης.
Ικανοποιημένοι οι δικηγόροι επιζώντων και θυμάτων
Με ανακοίνωση που εξέδωσαν οι δικηγόροι που εκπροσωπούν τους επιζώντες και θύματα του ναυαγίου της Πύλου τόνισαν την ικανοποίησή τους για την άσκηση ποινικής δίωξης και την παραγγελία κύριας ανάκρισης για τη διερεύνηση κακουργηματικών πράξεων, μεταξύ των οποίων της πρόκλησης ναυαγίου καθώς και της έκθεσης σε κίνδυνο ζωής με αποτέλεσμα το θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων, που αφορά και τους ανώτερους υπηρεσιακούς υπεύθυνους του Λιμενικού Σώματος.
Παράλληλα, όπως υπογραμμίζουν, τα θύματα και οι συγγενείς τους θα υποβάλλουν ενώπιον του Εισαγγελέα του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου προσφυγή κατά της Εισαγγελικής Διάταξης που θέτει στο Αρχείο την υπόθεση ως προς τους τέσσερις αξιωματικούς ζητώντας την άσκηση ποινικής δίωξης και κατά αυτών, οι οποίοι είχαν συμμετοχή στη διαχείριση του περιστατικού εκ μέρους των αρμοδίων οργάνων του Λιμενικού Σώματος – οι ευθύνες, των οποίων είχαν επισημανθεί και από το Πόρισμα έρευνας του Συνηγόρου του Πολίτη-, μεταξύ, δε, των οποίων και ο νυν αρχηγός του Λιμενικού Σώματος.
Είχε καταλογίσει ευθύνες ο Συνήγορος του Πολίτη
Υπενθυμίζεται ότι ο Συνήγορος του Πολίτη στο πόρισμά του, είχε καταλογίσει σειρά παραλείψεων στο Λιμενικό Σώμα αναφορικά με τα καθήκοντα της έρευνας και της διάσωσης.
Στο πόρισμα, ο Συνήγορος του Πολίτη κάνει λόγο για «μια σειρά σοβαρών και επίμεμπτων παραλείψεων» εκ μέρους «ανώτερων αξιωματικών του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής (Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.)», και υπογραμμίζει πως «συνιστούν σαφείς ενδείξεις για τη στοιχειοθέτηση της θανατηφόρου έκθεσης, καθώς και της έκθεσης σε κίνδυνο ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας των επιβαινόντων στο αλιευτικό Adriana, κατά το άρθρο 306 Π.Κ, κατά τη διαχείριση του περιστατικού την 13η και 14η Ιουνίου 2023».
Σημειώνει, μάλιστα, πως «η Ανεξάρτητη Αρχή αποφάσισε να προβεί σε ιδία έρευνα, με την ειδική αρμοδιότητα του Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας, τον Νοέμβριο του 2023, σε συνέχεια της ρητής άρνησης πειθαρχικής διερεύνησης από το Λιμενικό Σώμα, την οποία είχε ζητήσει η Αρχή στις επιστολές της από τον Ιούνιο 2023, μετά το τραγικό ναυάγιο της Πύλου».
Τι υποστήριζε η κυβέρνηση
Απαντώντας στον Συνήγορο του Πολίτη η κυβέρνηση άφηνε αιχμές για το πόρισμα, υποστηρίζοντας ότι «επιχειρεί να μεταθέσει τη συζήτηση από τα εγκληματικά δίκτυα των διακινητών στα στελέχη του Λιμενικού Σώματος, που αγωνίζονται νυχθημερόν για την προστασία της χώρας».
«Θεωρεί ελεγκτέους, για σοβαρά ποινικά αδικήματα, πλειάδα αξιωματικών του Λιμενικού Σώματος, τους οποίους δεν μνημονεύει καν ονομαστικά στην ανάλυση του πορίσματος, ενώ μεταξύ των περισσοτέρων εκδοχών ως προς τα πραγματικά στοιχεία της υπόθεσης, τάσσεται συστηματικά υπέρ εκείνων των ισχυρισμών που αμφισβητούν την ορθή άσκηση των αρμοδιοτήτων του Λιμενικού Σώματος, χωρίς την οποιαδήποτε αξιόπιστη τεκμηρίωση» ανέφερε τότε η ανακοίνωση του υπ. Ναυτιλίας.
Το χρονικό του ναυαγίου
Στις 11:00 στις 13 Ιουνίου 2023 το Κέντρο Επιχειρήσεων Ρώμης που είχε ενημερωθεί από την ακτιβίστρια Nawal Soufi ενημερώνει το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης του Λιμενικού Σώματος και τον Frontex ότι αλιευτικό σκάφος με περίπου 750 άτομα πλέει στα διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου στην ελληνική περιοχή ευθύνης για έρευνα και διάσωση.
Πρόκειται για το αλιευτικό Adriana που είχε ξεκινήσει πέντε ημέρες πριν από το Τομπρούκ της Λιβύης. Στις 11:00 πμ της 13ης Ιουνίου 750 άνθρωποι βρίσκονται σε κίνδυνο ζωής. Δύο τουλάχιστον επιβαίνοντες έχουν ήδη καταλήξει. Οι προμήθειες σε νερό και φαγητό έχουν τελειώσει. Στο σκάφος δεν υπάρχει κανένα σωστικό μέσο. Στο σκάφος υπάρχουν γυναίκες και παιδιά. Το Κέντρο Επιχειρήσεων Ρώμης ενημερώνει ότι επί του σκάφους υπάρχουν ήδη δύο νεκρά παιδιά.
Στις 12:47 αεροσκάφος επιτήρησης του Frontex εντοπίζει το αλιευτικό σκάφος που «έπλεε με χαμηλή ταχύτητα» εντός της Ελληνικής SAR και δεν φαίνεται να διαθέτει σωστικό εξοπλισμό και ειδοποιεί άμεσα τις ελληνικές αρχές.
Σχεδόν 3 ώρες μετά την ενημέρωση από τις ιταλικές αρχές, στις 13:50 το Λιμενικό κινητοποιεί το πρώτο του επιχειρησιακό μέσο, ένα ελικόπτερο από τη Μυτιλήνη για τον εντοπισμό του αλιευτικού.
Στις 15:17 επιβαίνοντες στο αλιευτικό σκάφος επικοινωνούν με την γραμμή επείγουσας επικοινωνίας Alarm Phone και αναφέρουν ότι βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο και ότι δεν θα επιβιώσουν τη νύχτα.
Στις 15:35 το ελικόπτερο του Λιμενικού εντοπίζει το αλιευτικό σκάφος να πλέει -λέει το δελτίο τύπου- με σταθερή πορεία και ταχύτητα και έχοντας ικανό αριθμό ατόμων στα εξωτερικά καταστρώματα αυτού. Στις φωτογραφίες από το ελικόπτερο, οι πρόσφυγες στο πλοίο φαίνονται να κουνούν τα χέρια τους ζητώντας βοήθεια.
Την ίδια ώρα, 4,5 δηλαδή ώρες από την αρχική κλήση, το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. δίνει εντολή σε ένα από τα πλωτά σκάφη του, το Πλωτό Περιπολικό ΛΣ 920 να αποπλεύσει από τα Χανιά της Κρήτης με προορισμό τη θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Πύλου για τον εντοπισμό του αλιευτικού.
Έτσι, 4,5 ώρες μετά την αρχική ενημέρωση το μόνο σκάφος στο οποίο δίνεται η εντολή δεν είναι ένα ναυαγοσωστικό σκάφος και συγκεκριμένα το διασωστικό Aigaion Pelagos, το οποίο μάλιστα την ίδια ημέρα βρίσκεται στο κοντινό λιμάνι του Γυθείου, αλλά ένα περιπολικό σκάφος, το οποίο δεν προέρχεται καν από τα πλησιέστερα λιμάνια της Πύλου, της Καλαμάτας ή του Γυθείου, αλλά από την Κρήτη, που βρίσκεται σε απόσταση 170 περίπου ναυτικών μιλίων.
Προτιμήθηκε δηλαδή η αποστολή ενός σκάφους, το οποίο δεν είναι κατάλληλο για διάσωση, δεν είναι στις πλησιέστερες λιμενικές αρχές και διαθέτει μόνο 50 σωσίβια ενώ υπάρχει ήδη ενημέρωση από τις ιταλικές αρχές, τον Frontex και από το ελικόπτερο των ελληνικών αρχών και για την απουσία σωστικών μέσων στο αλιευτικό και για το γεγονός ότι στο αλιευτικό σκάφος επιβαίνουν περίπου 750 άτομα.
Στις 17:53 το AlarmPhone στέλνει SOS στις ελληνικές αρχές, στην Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τον Frontex μέσω email. Το email αναφέρει: «Ζητούν επειγόντως βοήθεια» και κοινοποιεί τις συντεταγμένες του σκάφους. Οι ελληνικές αρχές δεν απαντούν στο SOS.
Στις 17:56, η ακτιβίστρια Nawal Soufi επανέρχεται με ανάρτησή της στο Facebook επισημαίνοντας τον κίνδυνο, την ύπαρξη νεκρών και αναμεταδίδοντας ηχητική καταγραφή συνομιλίας με άτομο που δηλώνει ότι επιβαίνει στο αλιευτικό.
Στις 18:00 το παραπλέον πλοίο «Lucky Sailor» προσεγγίζει το αλιευτικό σκάφος για παροχή εφοδίων και νερού. Σε βίντεο που έχει ληφθεί από τη γέφυρα του Lucky Sailor εμφανίζεται το αλιευτικό με προβλήματα στη μηχανή και την πλεύση του, όσο και με υπερβολικό αριθμό ατόμων στα καταστρώματα αυτού.
Στις 19:35 ο Frontex επικοινωνεί με τις ελληνικές αρχές προσφέροντας να στείλει ξανά αεροσκάφος για να συνδράμει. Οι ελληνικές αρχές δεν απαντούν.
Στις 20:00 δεύτερο εμπορικό πλοίο, το Faithful Warrior, ξεκινά επιχείρηση για την παροχή «τροφίμων, νερού και ντίζελ» στο αλιευτικό πλοίο. Το Lucky Sailor λαμβάνει άδεια να αποχωρήσει και συνεχίζει στην αρχική του πορεία.
Περί ώρα 21:00 το «Faithful Warrior» προσεγγίζει το αλιευτικό σκάφος, κατόπιν εντολής του ΕΚΣΕΔ, προκειμένου να παράσχει τρόφιμα, νερό και ντίζελ.
Στις 21:45 ο κυβερνήτης του Faithful Warrior αναφέρει στις αρχές ότι το πλοίο «κλυδωνιζόταν επικίνδυνα λόγω των υπεράριθμων ατόμων σε όλα τα καταστρώματα».
