Η Νέα Δημοκρατία αντιμετωπίζει το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ ως μία ακόμη εκδοχή πολιτικής παραβατικότητας από τη μεριά της: Κατηγορεί όλους τους άλλους ως υπευθύνους, πετάει την μπάλα στην… εξέδρα των «διαχρονικών ευθυνών», αναζητά εξιλαστήρια θύματα, αλλά κατά βάθος πιστεύει ότι τελικά θα την βγάλει καθαρή. Και αυτό γιατί εκτιμά ότι η κοινωνία έχει άλλους μπελάδες πιο επιτακτικούς και δεν ενδιαφέρεται για τη διαφθορά. Ακόμη και όταν αυτή μεταφράζεται στο γεγονός ότι σπαταλήθηκαν τεράστια ποσά, κατά βάση για να εξασφαλιστεί ότι θα γίνει «γαλάζια» η Κρήτη.
Μόνο που εδώ βρίσκεται το λάθος του πολιτικού σχεδιασμού της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Γιατί το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι απλώς άλλη μια περίπτωση κομματικής διαφθοράς. Ούτε οι επιπτώσεις του περιορίζονται στο κόστος των προστίμων που έχουν επιβληθεί.
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ απειλεί να οδηγήσει σε μεγάλες ανατροπές στην αγροτική οικονομία, ανατροπές τις οποίες θα πληρώσουμε όλοι.
Και αυτό, γιατί αφορά τον πυρήνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και του τρόπου που αυτή επηρεάζει άμεσα τη γεωργία στη χώρα μας.
Γιατί όταν μιλάμε για την ΚΑΠ μιλάμε για πάνω από 19 δισεκατομμύρια ευρώ που θα πάρει η χώρα μας συνολικά σε όλη την περίοδο 2021-2027.
Τα χρήματα αυτά συντηρούν σημαντικό μέρος της ελληνικής αγροτικής κα κτηνοτροφικής παραγωγής και εξασφαλίζουν ότι δεν εκτινάσσονται οι τιμές των αγροτικών προϊόντων σε ακόμη μεγαλύτερα ύψη. Διασφαλίζουν ότι συντηρείται ένας αγροτικός πληθυσμός που ως ποσοστό είναι μεγαλύτερος χωρών της Δυτικής Ευρώπης.
Αρκεί να αναλογιστούμε ότι το 2023 στη αγροτικό τομέα απασχολούνταν 461.000 άνθρωποι, ή το 11% της συνολικής απασχόληση στη χώρα μας, την ώρα που το αντίστοιχο μέσο ποσοστό στην Ευρώπη είναι 3,2%.
Μάλιστα, έχει σημασία ότι τα τελευταία χρόνια είχαμε όχι μόνο σταθεροποίηση, αλλά και μικρή αύξηση του συνολικού αριθμού ανθρώπων που εργάζονται σε αυτόν τον τομέα. Δηλαδή, υπήρξαν και κάποιοι νέοι άνθρωποι που στράφηκαν στον πρωτογενή τομέα. Συχνά δοκιμάζοντας και καινοτόμες τεχνικές.
Η χρηματοδότηση αυτή από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι δεδομένη. Στην πραγματικότητα κάθε κύκλος της ΚΑΠ είναι μια μεγάλη πολιτική μάχη στην Ευρώπη.
Και ο λόγος είναι ότι επειδή οι διαθέσιμοι ευρωπαϊκοί πόροι είναι πεπερασμένοι, υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός με άλλες χώρες ως προς την κατανομή.
Αυτό ισχύει πρώτα και κύρια για μια σειρά από κράτη-μέλη που προέρχονται από την Ανατολική Ευρώπη που θα ήθελαν ανακατανομή των σχετικών πόρων.
Σημειώνουμε ότι φαινομενικά η Ελλάδα είναι μια «ευνοημένη» χώρα, αφού φαίνεται να παίρνει άμεσες ενισχύσεις 48,7 ευρώ ανά στρέμμα, όταν η μέση τιμή στην ΕΕ-27 είναι 26,1 ευρώ. Αυτό έχει να κάνει με το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων και τον κατακερματισμό της γαιοκτησίας αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκμεταλλεύσεων.
Όμως, χώρες όπως η Σλοβακία, η Βουλγαρία, η Πολωνία, οι Βαλτικές Δημοκρατίες, πιέζουν για έναν καταμερισμό με ίδια κριτήρια για όλες τις χώρες, κάτι που θα μπορούσε να απειλήσει με μείωση έως και κατά 50% των επιδοτήσεων για την Ελλάδα. Αντίστοιχα, πιο μακριά στον ορίζοντα, τυχόν είσοδος της Ουκρανίας στην ΕΕ επίσης θα αυξήσει την πίεση για ανακατανομή.
Όπως γίνεται σαφές, εάν υπάρχει τέτοια πίεση, τότε όλες αυτές οι χώρες δεν πρόκειται να αφήσουν αναξιοποίητη την ευκαιρία να πιέσουν για μείωση των επιδοτήσεων σε βάρος της χώρας μας.
Και εάν ισχύουν οι πληροφορίες ότι οι έλεγχοι που γίνονται είναι πιθανό να βγάλουν και άλλες μορφές παρατυπιών, τότε εύλογα μπορεί να υποθέσει κανείς ότι θα δούμε ακόμη περισσότερα πρόστιμα, αλλά και έναν υπαρκτό κίνδυνο η χώρα μας να αρχίσει να εισπράττει μικρότερα ποσά από την ΚΑΠ.
Μόνο που μικρότερα ποσά από την ΚΑΠ σημαίνουν μια πραγματική κοινωνική καταστροφή. Λιγότερο εισόδημα σημαίνει ότι ένας σημαντικός αριθμός αγροτών θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τον αγροτικό τομέα. Και αυτό πρώτα από όλα θα αφορά τους νέους αγρότες, αυτούς ακριβώς που δοκιμάζουν να φέρουν γνώση, μεράκι και έναν νέο δυναμισμό. Λιγότεροι αγρότες συνεπάγεται και μεγαλύτερη τάση προς την ερήμωση της υπαίθρου.
Όμως, πέρα από όλα αυτά: περικοπή των επιδοτήσεων θα σημαίνει και πολύ ακριβότερα αγροτικά προϊόντα για όλους μας.
Όλα αυτά δείχνουν ότι το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος και απειλεί να έχει πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις από μια απλή περίπτωση κομματικής / πολιτικής διαφθοράς. Απειλεί να υπονομεύσει συνολικότερα έναν ολόκληρο κλάδο και ευρύτερα την κοινωνική συνοχή.
Κοντολογίς, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, η κυβέρνηση που υπερηφανεύεται για το «Μένουμε Ευρώπη», είναι αυτή που καταφέρνει να κάνει την Ελλάδα «μαύρο πρόβατο» στην Ευρώπη σε σχέση με ένα κρίσιμο ζήτημα.
Και αυτό σημαίνει ότι η Νέα Δημοκρατία και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης αυταπατώνται εάν πιστεύουν ότι θα το ξεπεράσουν τόσο εύκολα, ακόμη και εάν τώρα πάνε με μια λογική πολιτικού κυνισμού και αποφυγής ανάληψης ευθύνης. Γιατί σύντομα ευρύτερα στρώματα θα νιώσουν, στο πετσί τους, τις επιπτώσεις των πολιτικών αποφάσεων (και όχι απλώς «παρασπονδιών») της κυβέρνησης. Και όταν συμβεί αυτό τα πράγματα θα είναι πολύ πιο δύσκολα για την κυβέρνηση, που είτε το θέλει είτε όχι θα κληθεί να πληρώσει το πολιτικό τίμημα των επιλογών της.
