Η έλλειψη εργατών γης οδηγεί σε αδιέξοδο τον αγροτικό κόσμο της Κρήτης

Μόνη λύση η επιδότηση της εργασίας, τονίζουν αρκετοί παραγωγοί

Οξύνεται το πρόβλημα της έλλειψης εργατών γης στο Ρέθυμνο. Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο, επειδή γίνεται όλο κι εντονότερο τα τελευταία χρόνια στο σύνολο του νησιού, εξελίσσεται σε μία εξίσωση για πολύ δυνατούς λύτες. Η πανδημία ήταν ένας καταλυτικός παράγοντας: αρκετοί αλλοδαποί που απασχολούνταν στα χωράφια και τους αμπελώνες της Κρήτης, έφυγαν για άλλες χώρες του εξωτερικού, βρίσκοντας (εκεί) καλύτερα μεροκάματα και σαφώς πιο βελτιωμένες συνθήκες ζωής κι εργασίας.

Όσοι μετανάστες παρέμειναν πίσω, είναι περιζήτητοι απ’ τον αγροτικό κόσμο. Κι όπως ισχύει με τους νόμους της αγοράς και της οικονομίας, η υψηλή ζήτησή τους και η μειωμένη προσφορά τους, έχει αυξήσει και τα μεροκάματά τους!

Την ίδια στιγμή, σημαντικό μέρος του γηγενούς πληθυσμού παραμένει απρόθυμο ως προς την ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα. Είναι και τέτοιες οι συνθήκες, με την εκτόξευση του κόστους παραγωγής, που ενισχύουν το κλίμα απροθυμίας, ειδικά στις τάξεις των νέων.

Ο Σεπτέμβρης, που αποτελεί την αφετηρία ουσιαστικά της ελαιοκομικής περιόδου, θεωρείται ένας μήνας που θα βάλει… δύσκολα στους ελαιοπαραγωγούς. Οι τελευταίοι χωρίς εργατικά χέρια, πώς θα μπορέσουν να φροντίσουν (σε πρώτο χρόνο) και να μαζέψουν (σε δεύτερο) τις ελιές τους; Ήδη, πολλοί αμπελουργοί «πονοκεφαλιάζουν» εν όψει της έναρξης του τρύγου.

Το πρόβλημα απαιτεί συντονισμένες δράσεις και παρεμβάσεις. Για το θέμα έχουν γνώση τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη. Αρκετοί αγροτοσυνδικαλιστές διατηρούν «ψηλά» την πρόταση για επιδότηση της εργασίας και όχι της ανεργίας. Αυτή, όπως τονίζουν, είναι η μοναδική λύση που θα μπορέσει να δώσει κίνητρα και σε νεότερες γενιές ανθρώπων να δουν με άλλο… μάτι τον βιοπορισμό τους μέσα από τον αγροτικό τομέα.

Μαζική φυγή στο εξωτερικό

Συστράτευση δυνάμεων προτείνει ο πρόεδρος του Αγροτικού συλλόγου Ρεθύμνου Γιώργος Κατσανέβας. «Η κυβέρνηση, οι δήμοι και οι Περιφέρειες πρέπει να κάνουν μία ανοικτή σύσκεψη με όλους τους αγροτικούς και κτηνοτροφικούς φορείς στην Κρήτη. Πρέπει να γίνει άμεσα, εντός του Αυγούστου, μία συνάντηση υπό τον περιφερειάρχη, τον κ. Αρναουτάκη, παρουσία και των Αντιπεριφερειαρχών από τους τέσσερις νομούς. Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα» σχολιάζει στα «Ρ.Ν.» ο κ. Κατσανέβας.

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει, «Αρκετοί αλλοδαποί έχουν πάει και δουλεύουν στα ξενοδοχεία και στον τουρισμό μέχρι τον Νοέμβριο – ξεκίνησαν από τον Μάιο. Πολλοί μετανάστες επέλεξαν να φύγουν από την ύπαιθρο και πήγαν στον τουρισμό. Έχει μείνει ένα ποσοστό γύρω στο 20% απ’ αυτούς που έμεναν μόνιμα στην ενδοχώρα. Τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχε πρόβλημα σε τέτοιο βαθμό, αλλά εφέτος αυτό που συμβαίνει είναι φοβερό» υποστηρίζει ο πρόεδρος του Αγροτικού συλλόγου Ρεθύμνου.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον κ. Κατσανέβα γύρω στο 40% των ξένων εργατών γης έφυγαν στο εξωτερικό.

«Στο χωριό μου ήταν 80 αλλοδαποί με τα παιδιά τους και τώρα είναι 50. Όσοι έφυγαν πήγαν στην Ιταλία, την Αγγλία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Πιθανόν να έχουν καλύτερα μεροκάματα στο εξωτερικό, αν κι εκεί το κόστος ζωής ενδεχομένως να είναι ακριβότερο» λέει ο ίδιος, παρατηρώντας ακόμα πως «Οι Έλληνες δεν καταδέχονται να πηγαίνουν να δουλεύουν στα χωράφια: τους δίνουν 30 ευρώ, ζητάνε 50-60».

Η αμοιβή ανά ώρα κυμαίνεται από πέντε με έξι ευρώ, ενώ σε περίπτωση που ο εργάτης έχει δικά του εργαλεία μπορεί να ανέβει και στα δέκα, όπως μας ενημερώνουν παραγωγοί.

Απέχοντας μόλις ένα μήνα πριν από το φθινόπωρο, ημερολογιακά τουλάχιστον, πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά στην έναρξη της περιόδου ελαιοσυγκομιδής.

«Από 1η Σεπτεμβρίου πρέπει όλοι οι ιδιοκτήτες ελαιόδεντρων να αρχίσουν να καθαρίζουν και να ετοιμάζουν τις ελιές τους. Από τις 25 Σεπτέμβρη ξεκινούν οι πρώιμες περιοχές στο Ρέθυμνο, για το αγουρέλαιο. Για ένα τετράμηνο τουλάχιστον οι παραγωγοί θα μαζεύουν τις ελιές τους. Θα μπορέσουν όμως; Άμα για παράδειγμα χρειάζονται 100 εργάτες για την κάλυψη των αναγκών μίας περιοχής και διαθέσιμοι υπάρχουν μόνο 40, ποιος θα τους πρωτοπάρει;» διερωτάται ο κ. Κατσανέβας. Η αγωνία του είναι έκδηλη: «Θα υπάρχει μεγάλο ζήτημα την επερχόμενη ελαιοκομική περίοδο. Δεν θα μπορέσουν να μαζέψουν τις ελιές τους οι άνθρωποι» προειδοποιεί.

Τάσσεται υπέρ της πρότασης επιδότησης της εργασίας. Συμφωνεί με την άποψη ότι ένα μέρος από το μεροκάματο πρέπει να το πληρώνει το κράτος και το υπόλοιπο ο παραγωγός. «Το ζητάμε από παλιά. Πρέπει να δοθούν κίνητρα» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Καλεί σε σύμπραξη όλους τους τοπικούς φορείς, προσθέτοντας πώς «Η κυβέρνηση για να καλυφθεί αυτό το προσωπικό μπορεί να φέρει αλλοδαπούς, για να δουλέψουν με ένα αξιοπρεπές μεροκάματο. Να τους ασφαλίσει και να είναι νόμιμοι για όσο διάστημα βρίσκονται εδώ. Πρέπει επίσης να υπάρχει συνεργασία με τις κοινότητες και τους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους για την εξασφάλιση της κατοικίας τους».

Αποτρεπτικές συνθήκες

Το «τεράστιο πρόβλημα» που υπάρχει επιβεβαιώνει με δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.» ο κ. Γιάννης Γλεντζάκης πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ρεθύμνης και μέλος του ΔΣ του ΟΠΕΚΕΠΕ.

«Οι ξένοι έχουν φύγει. Αρκετοί πήγαν στην Ιταλία. Κι αυτή τη στιγμή, η πατρίδα μας έχει μείνει χωρίς εργάτες γης. Η κτηνοτροφία, καλώς ή κακώς τα έβγαζε πέρα – δεν απασχολούσε μεγάλο αριθμό εργατών. Όμως στις ελιές είναι διαφορετικά τα πράγματα. Ο Οκτώβρης είναι κοντά. Ήδη, οι παραγωγοί ψάχνουν να βρουν και δυστυχώς δεν βρίσκουν κόσμο να δουλέψει» θα επισημάνει.

«Μία μεγάλη ποσότητα ελαιολάδου, έτσι όπως είναι τα πράγματα, πιστεύω ότι στο τέλος θα μείνει αμάζευτη» είναι η μεγάλη ανησυχία που εκφράζει ο κ. Γλεντζάκης.

«Οπωσδήποτε, η ελιά είναι ένας είδος που πρέπει να μαζευτεί στην ώρα του. Αν η συγκομιδή της δεν γίνει τον καιρό που πρέπει, καταλαβαίνετε ότι θα πέσουν και θα δημιουργηθεί ζημιά» εξηγεί.

«Πρέπει να δούμε τον τρόπο αντίδρασής μας» προσθέτει. «Μήπως και φέρουμε εργάτες γης ανά τρίμηνο – ανά εξάμηνο, από το εξωτερικό. Να τους δώσουμε χαρτιά παραμονής. Να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τους βοηθήσουμε. Το κράτος είναι ο άμεσος υπεύθυνος για να δούμε πώς θα ανταπεξέλθουμε, ποιο είναι το πιο σωστό πράγμα που πρέπει να κάνουμε».

Στο μεταξύ, σύμφωνα με πληροφορίες των «Ρ.Ν.» ο αντιπρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) Χρήστος Γιαννακάκης έχει ξεκινήσει τα ταξίδια του σε χώρες όπως το Μπαγκλαντές και το Βιετνάμ, όπου έχει επαφές με γραφεία για να φέρει εργάτες γης.

Τα λίγα εναπομείναντα εργατικά χέρια έχουν ανεβάσει και τα μεροκάματα.

«Αυτοί που απέμειναν θα γυρεύουν εξωφρενικά ποσά, σε τέτοιο βαθμό που δεν θα συμφέρει τον άλλο να πάει να μαζέψει» τονίζει ο κ. Γλεντζάκης. «Όταν π.χ. σε ένα χωριό με 500 κατοίκους οι διαθέσιμοι εργάτες είναι δύο, καταλαβαίνετε τι γίνεται. Θα λένε «ή τόσα ή δεν έρχομαι». Θα ορίζουν το μεροκάματο αυτοί, το οποίο θα είναι ασύμφορο για τους παραγωγούς».

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ρεθύμνης θα θίξει κι ένα άλλο μείζον ζήτημα: Δυστυχώς, σε κάθε χωριό η μειοψηφία των νέων ασχολείται με τα αγροτικά. «Διότι, εδώ που τα λέμε, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει αγροτικό εισόδημα που να σου εξασφαλίζει ένα καλό μεροκάματο. Αυτό είναι σημαντικό. Είτε στην κτηνοτροφία, είτε στη γεωργία, δεν μπορείς να παράξεις! Το λίπασμα έχει πάει στα 40 ευρώ! Ό,τι και να κάνεις στον πρωτογενή τομέα σήμερα, είσαι ζημιωμένος».

Όπως θα συμπληρώσει ο κ. Γλεντζάκης, χρειάζονται γενικά στοχευμένες κινήσεις «για να μειωθεί το κόστος παραγωγής, για να μην ερημώσουν τα χωριά, η ύπαιθρος, που είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας. Όταν ο νέος δουλεύει και δεν βγάζει μεροκάματο, δεν θα κάτσει να δουλεύει στα χωράφια. Υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στον πρωτογενή τομέα. Δεν το έχουν καταλάβει όσο θα έπρεπε αυτοί που είναι υπεύθυνοι για αυτή την κατάσταση».

«Μόνο έτσι θα λυθεί το πρόβλημα μια για πάντα»

Ο πρόεδρος της Οργάνωσης Αμπελουργών -Ελαιοπαραγωγών Κρήτης Πρίαμος Ιερωνυμάκης επαναφέρει στο προσκήνιο το πάγιο αίτημά του: «Από την αρχή, η πρότασή μας είναι ξεκάθαρη και συμφωνούν μαζί μας και τα Εργατικά Κέντρα. Εμείς λέμε: σταματήστε να επιδοτείτε την ανεργία και επιδοτήστε την εργασία! Μόνο έτσι θα λυθεί το πρόβλημα μια για πάντα» υπογραμμίζει.

«Τι λέμε δηλαδή: Εμείς να δίνουμε 35-40 ευρώ, ας δώσει άλλα 15 το κράτος, ώστε να πάρει ο εργαζόμενος 50-55 ευρώ που είναι ένα αξιοπρεπές μεροκάματο. Με αυτόν τον τρόπο θα σηκωθούν και τα παιδιά τα ντόπια να δουλέψουν και βεβαίως δεν θα φεύγουν για άλλες χώρες οι αλλοδαποί εργάτες. Αυτή είναι η μόνη λύση: Επιδοτούμε την εργασία και όχι την ανεργία!».

Οι αλλοδαποί έφυγαν μαζικά για το εξωτερικό, «γιατί εκεί υπάρχουν άλλες πολιτικές» θα παρατηρήσει ο κ. Ιερωνυμάκης καυτηριάζοντας τις πολιτικές που ακολουθούνται διαχρονικά: «Γιατί να πάει ο άλλος να δουλέψει όταν του δίνεις επιδόματα για να … κάθεται; Υπάρχει λόγος; Δεν έχουν, συνεπώς καμία ευθύνη τα νέα παιδιά. Κι εγώ να ήμουν στη θέση τους, θα επέλεγα τα επιδόματα και όχι την εργασία. Άρα, τι πρέπει να κάνουμε αν θέλουμε να δώσουμε κίνητρα; Να επιδοτήσουμε την εργασία! Δεν λύνεται το πρόβλημα όταν φέρνει εργάτες από ξένες χώρες, όπως πχ το Μπαγκλαντές. Διότι οι αγροτικές εργασίες είναι εξειδικευμένες. Πρέπει να τις γνωρίζεις. Το πρόβλημα σίγουρα θα φανεί από τον Σεπτέμβρη, όταν θα ξεκινήσει η ελαιοκομική περίοδος. Αλλά και τώρα στα αμπέλια, θα υπάρξουν ζητήματα».

Όπως θα πει ο κ. Ιερωνυμάκης, «Η πρότασή μας είναι αποδεκτή από όλους».

Θα παραδεχτεί ότι «το μεροκάματο των 35 ευρώ είναι φτηνό», όμως «δεν μπορεί ο αγρότης να δώσει παραπάνω, διότι είναι τέτοιες οι συνθήκες» αντιτείνει. «Δεν μπορεί να δίνει υπέρογκα ποσά ο παραγωγός».

Παράλληλα, θα προειδοποιήσει πώς η χρονιά κινδυνεύει να πάει… στράφι αν οι ελιές μείνουν αμάζευτες και καταλήξουν καταγής.

Στην πρόσφατη συνάντηση του με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργο Γεωργαντά, ο πρόεδρος της Οργάνωσης Αμπελουργών – Ελαιοπαραγωγών Κρήτης φέρεται να του ανέφερε: «Όσο επιδοτείτε την ανεργία, δεν υπάρχει μέλλον. Πολιτικές δεν γίνονται έτσι. Ανεργία υπάρχει επειδή την επιδοτούμε εμείς ως κράτος».

Ο κ. Γεωργαντάς, κατά πληροφορίες, φαίνεται πώς είδε θετικά την πρόταση επιδότησης της εργασίας, που του κατέθεσε κι ανέπτυξε ο κ. Ιερωνυμάκης. «Δεν είναι δικό του θέμα, αλλά της κυβέρνησης» πρόσθεσε ο πρόεδρος της Οργάνωσης Αμπελουργών και Ελαιοπαραγωγών Κρήτης, λέγοντας πως έχουν ενημερωθεί σχετικά, και στο γραφείο του πρωθυπουργού και στο γραφείο του υπουργού Οικονομικών.https://rethnea.gr/