Οι κρίσιμες στιγμές πριν και μετά το δημοψήφισμα του 2015 για την οικονομική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και δανειστών
Δέκα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το δημοψήφισμα του 2015, που ήρθε τότε ως αποτέλεσμα μιας ιδιαίτερα ταραχώδους περιόδου και αδιέξοδων διαπραγματεύσεων μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών με αντικείμενο το πρόγραμμα οικονομικής στήριξης που θα έπρεπε να εφαρμόσει η Ελλάδα, ευρισκόμενη στο χείλος της οικονομικής καταστροφής.
Προκειμένου να φωτίσουμε τις κομβικότερες στιγμές της περιόδου εκείνης, συνθέτουμε ένα χρονολόγιο που ξεκινά από τις εθνικές εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και ολοκληρώνεται με τις πρόωρες εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015.
25 Ιανουαρίου, Εθνικές Εκλογές
Ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέγεται πρώτο κόμμα με 36,34% και 149 έδρες και σχηματίζει κυβέρνηση συνεργασίας με το κόμμα «Ανεξάρτητοι Έλληνες», του Πάνου Καμμένου. Την πρωθυπουργία αναλαμβάνει ο 40 ½ ετών αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας.
30 Ιανουαρίου, – «Mόλις σκότωσες την τρόικα» – «Ουάου»
Ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, ύστερα από συνάντηση που είχε στην Αθήνα με τον τότε επικεφαλής του Eurogroup και υπουργό Οικονομικών της Ολλανδίας, Γερούν Ντάισελμπλουμ, δηλώνει την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να μη συνεχίσει την εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής στρατηγικής και να μη συνεργαστεί με τη «σαθρά δομημένη επιτροπή» της τρόικα. Ο Ντάισελμπλουμ θα πει στον έλληνα ομόλογό του: «Mόλις σκότωσες την τρόικα», και εκείνος θα απαντήσει: «Ουάου»
20 Φεβρουαρίου, Προκαταρκτική συμφωνία
Ύστερα από συνεχείς διαπραγματεύσεις, επιτυγχάνεται προκαταρκτική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και δανειστών. Αφορά τετράμηνη παράταση του προγράμματος στήριξης της Ελλάδας, με την ελληνική κυβέρνηση να αναλαμβάνει την υποχρέωση να τιμήσει τις ελληνικές οικονομικές υποχρεώσεις προς τους δανειστές, να μην προβεί σε ακύρωση μέτρων και σε μονομερείς αλλαγές των ήδη συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων καθώς και να υποβάλλει λίστα μεταρρυθμίσεων, που θα αξιολογηθεί από τους δανειστές. Ο Αλέξης Τσίπρας, ανακουφισμένος, θα πει στους συνεργάτες του: «Έχουμε το κεφάλι έξω από το νερό».
Μάρτιος – Aπρίλιος, Και πάλι αδιέξοδο
Στις αρχές Μαρτίου τα σύννεφα ξαναπυκνώνουν. Οι προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης δεν ικανοποιούν τους εταίρους.
Οι εβδομάδες περνούν, τα προβλήματα ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας γίνονται όλο και πιο ασφυκτικά, και η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να βρει το βασικό πακέτο μεταρρυθμίσεων που θα πείσει τους δανειστές να αποδεσμεύσουν την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση προς τα ελληνικά ταμεία.
Η στάση πληρωμών, η αδυναμία δηλαδή του κράτους να πληρώσει υποχρεώσεις όπως μισθούς, συντάξεις και προμηθευτές δημοσίου, βρίσκεται όλο και πιο κοντά.
Oι αδιέξοδες συνεδριάσεις τoυ Εurogroup συνεχίζονται.
Ρήγματα παρουσιάζονται εντός του ΣΥΡΙΖΑ, μεταξύ του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος από τη μία και κάποιων υπουργών από την άλλη για το κατά πόσο η κυβέρνηση θα πρέπει να συμβιβαστεί με τους θεσμούς ώστε να επιτευχθεί συμφωνία ή όχι.
Μάιος, Ο χρόνος τελειώνει
Η Ελλάδα ξεμένει από χρήματα και χρόνο.
Οι δανειστές κάνουν λόγο για πρόοδο «πολύ λίγη, και πολύ αργά» και στα τέλη Μάιου θέτουν τελεσίγραφο προς την Ελλάδα. «’Η υπογράφετε συμφωνία ή φεύγετε από το Ευρώ».
Τετάρτη 24 Ιουνίου, Τελεσίγραφο
Στα τέλη Ιουνίου η ελληνική κυβέρνηση δείχνει διαλλακτική στάση κάνοντας υποχωρήσεις με τους δανειστές, όμως, και κυρίως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να ζητούν περισσότερα.
Το βράδυ της 24ης Ιουνίου η Τρόικα, με τελεσιγραφό, δίνει προθεσμία στην ελληνική κυβέρνηση να αποδεχτεί την προτεινόμενη συμφωνία, ως το μεσημέρι της επομένης, Πέμπτης 25 Ιουνίου.
Η Αθήνα ζητά δέσμευση για ελάφρυνση χρέους. Οι δανειστές ζητούν, ως βασικό προαπαιτούμενο, ελληνική δεσμεύση για πλήρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων του προγράμματος.
Παρασκευή 26 Ιουνίου, Διάγγελμα του δημοψηφίσματος
O πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και μέλη της κυβέρνησης επιστρέφουν στην Αθήνα από τις Βρυξέλλες χωρίς να έχει επιτευχθεί συμφωνία.
Συγκαλείται υπουργικό συμβούλιο και το ίδιο βράδυ, χαράματα προς 27η Ιουνίου, ο πρωθυπουργός ανακοινώνει, αιφνιδιαστικά, την απόφασή του να γίνει δημοψήφισμα, ώστε οι έλληνες και ελληνίδες πολίτες να τοποθετηθούν στο εξής ερώτημα:
«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας των τριών θεσμών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που προτάθηκε στην Ελλάδα στις 25 Ιουνίου; ΟΧΙ, ΝΑΙ»
Σάββατο 27 Ιουνίου, Οι πρώτες ουρές
Ουρές αρχίζουν να σχηματίζονται μπροστά σε ΑΤΜ τραπεζών από καταθέτες που θέλουν να σηκώσουν χρήματα, καθώς είναι κοινό μυστικό ότι από τη Δευτέρα 29 Ιουνίου, θα επιβληθούν έλεγχοι κεφαλαίων (Capital Controls) στις ελληνικές τράπεζες, για να αντιμετωπιστούν οι εκροές καταθέσεων.
Κυριακή 28 Ιουνίου, Έρχονται capital controls
Επισημοποιείται ότι από το πρωί της επομένης, Δευτέρας 29 Ιουνίου: «οι τράπεζες θα παραμείνουν κλειστές μέχρι και τη Δευτέρα 6 Ιουλίου, σύμφωνα με την σχετική πράξη νομοθετικού περιεχομένου. (…) Από το μεσημέρι της 29 Ιουνίου θα λειτουργούν τα ATM με ημερήσιο όριο ανάληψης 60€ ανά κάρτα, που αντιστοιχούν σε 1.800€ το μήνα».
Δευτέρα 29 Ιουνίου, Κλειστές τράπεζες και συγκεντρώσεις του «ΟΧΙ»
Τα ρολά των τραπεζών είναι κατεβασμένα και έξω από αυτές χιλιάδες πολίτες σε όλη τη χώρα, μη εξοικειωμένοι με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, βρίσκονται σε κατάσταση πανικού, καθώς δεν έχουν πρόσβαση στα χρήματά τους.
Εν όψει του δημοψηφίσματος, διοργανώνεται, υπέρ του «ΟΧΙ», πολυπληθής συγκέντρωση χιλιάδων πολιτών στην πλατεία Συντάγματος, στην Αθήνα. Τις ημέρες εκείνες, ως το δημοψήφισμα, έγιναν αρκετές εκδηλώσεις υπέρ του «ΟΧΙ», με αποκορύφωμα την κεντρική συγκέντρωση στο Σύνταγμα, την Παρασκευή 3 Ιουλίου.
Τρίτη 30 Ιουνίου, «Μένουμε Ευρώπη»
Νέα συγκέντρωση διοργανώνεται στην πλατεία Συντάγματος, αυτή τη φορά από τους υποστηρικτές του «ΝΑΙ», με κεντρικό σύνθημα: «Μένουμε Ευρώπη». Και για το «ΝΑΙ» θα διοργανωθούν αρκετές εκδηλώσεις, που θα κορυφωθούν με τη συγκέντρωση στο Σύνταγμα, το Σάββατο 4 Ιουλίου.
Κυριακή 5 Ιουλίου, Δημοψήφισμα
Με συμμετοχή 62%, προσέρχονται στις κάλπες περίπου 6 εκατομμύρια πολίτες. Το 61,31% αυτών ψηφίζει υπέρ του «ΟΧΙ» και 38,69% ψηφίζει υπέρ του «ΝΑΙ».
Στην πλατεία Συντάγματος και άλλα κεντρικά σημεία της χώρας στήνονται χοροί σε πανηγυρικό κλίμα.
Στο διάγγελμά του ο πρωθυπουργός δηλώνει πως ερμηνεύει το «ΟΧΙ» ως εντολή του ελληνικού λαού για επίτευξη συμφωνίας και παράλληλα ανακοινώνει πως θα ζητήσει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο τη σύγκληση συμβουλίου πολιτικών αρχηγών.
Ο Αντώνης Σαμαράς παραιτείται από την προεδρία του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας.
Πανηγυρικό κλίμα στην πλατεία Συντάγματος μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος, 5 Ιουλίου 2015
Δευτέρα 6 Ιουλίου, Νέες διαπραγματεύσεις
Ο Γιάνης Βαρουφάκης παραιτείται από τη θέση του υπουργού Οικονομικών.
Γίνεται το συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών, στο οποίο συμμετέχουν οι: Αλέξης Τσίπρας (ΣΥΡΙΖΑ), Βαγγέλης Μεϊμαράκης (Νέα Δημοκρατία), Σταύρος Θεοδωράκης (Ποτάμι), Δημήτρης Κουτσούμπας (ΚΚΕ), Πάνος Καμμένος (Ανεξάρτητοι Έλληνες), Φώφη Γεννηματά (ΠΑΣΟΚ). Όλοι, πλην του Δημήτρη Κουτσούμπα, υπογράφουν κοινή δήλωση σύμφωνα με την οποία το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν αποτελεί λαϊκή εντολή για ρήξη.
Ξεκινά νέος κύκλος πολυήμερων διαπραγματεύσεων μεταξύ δανειστών και ελληνικής κυβέρνησης.
13 Ιουλίου, Συμφωνία
Ύστερα από 17 ώρες διαπραγματεύσεων, το πρωί της 13ης Ιουλίου, ελληνική κυβέρνηση και δανειστές φτάνουν σε συμφωνία, η οποία επικυρώνεται από την ελληνική βουλή στις 15 προς 16 Ιουλίου, με 229 «ναι», 64 «όχι» και 6 «παρών».
13 – 14 Αυγούστου, Τρίτο Μνημόνιο
Τα χαράματα της 13ης προς 14η Αυγούστου, η ελληνική βουλή εγκρίνει το τρίτο Μνημόνιο με 222 ΝΑΙ, 64 ΟΧΙ και 11 ΠΑΡΩΝ. Από τον ΣΥΡΙΖΑ 32 βουλευτές ψήφισαν ΌΧΙ και 11 δήλωσαν «παρών» κάνοντας σαφές ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δεν απολαμβάνει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
20 Αυγούστου, Εκλογές ξανά
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, με διάγγελμά του, προκηρύσσει πρόωρες εθνικές εκλογές.
20 Σεπτεμβρίου, Και πάλι νικητής ο ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέγεται και πάλι πρώτο κόμμα με 35,46% και 145 έδρες και σχηματίζει κυβέρνηση συνεργασίας με το κόμμα του Πάνου Κάμμενου, «Ανεξάρτητοι Έλληνες».
Ο Αλέξης Τσίπρας και ο Πάνος Καμμένος πανηγυρίζουν την επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 και τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ – Ανεξαρτήτων Ελλήνων
