Η νέα μόδα εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς μέσα από τα social media.
Κυκλοφορούν σε δεκάδες γεύσεις: μέντα, βανίλια, καραμέλα, κανέλα, φράουλα, πεπόνι, καρπούζι. Τοποθετούνται ανάμεσα στα χείλη και στα ούλα και υπόσχονται γρήγορο «μπουστάρισμα».
Η καφεΐνη που περιέχουν –από 50 έως 300 mg, ανάλογα με τη μάρκα, ποσότητα που μπορεί να ισοδυναμεί έως και με τέσσερα φλιτζάνια καφέ– απορροφάται μέσα σε λίγα λεπτά από τον οργανισμό, προσφέροντας, σύμφωνα με τους κατασκευαστές τους, «αστείρευτη ενέργεια και μοναδική γευστική αίσθηση». Πρόκειται για τα φακελάκια καφεΐνης, τη νέα μόδα που εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς μέσα από τα social media.
Οι influencers
Στο TikTok, έφηβοι influencers τα διαφημίζουν στους συνομηλίκους τους υποστηρίζοντας ότι βελτιώνουν τις αθλητικές επιδόσεις τους. Πώς; Μέσω της αδενοσίνης, μιας χημικής ουσίας την οποία παράγει το σώμα μας όταν αθλούμαστε· είναι εκείνη που μας προκαλεί αίσθημα κόπωσης. Η καφεΐνη μπλοκάρει τους υποδοχείς της αδενοσίνης στον εγκέφαλό μας, με αποτέλεσμα να μειώνει την αντίληψη της καταπόνησης ή και του πόνου, ενώ παράλληλα διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Οι χρήστες –κυρίως ανήλικοι– δεν παραλείπουν να προβάλλουν διαρκώς και τα υπόλοιπα «πλεονεκτήματα»: τα φακελάκια καφεΐνης είναι φθηνότερα από τον καφέ (στις ΗΠΑ, ένας καφές από καφετέρια κοστίζει περίπου 5 δολάρια, ενώ ένα κουτί με 15 φακελάκια μόλις 7 δολάρια), έχουν ταχύτερη δράση (το πολύ σε 10 λεπτά, αντί για τα 30 που χρειάζεται το ρόφημα καφέ) και μηδενικές θερμίδες, ενώ επιπροσθέτως δεν λεκιάζουν τα δόντια. Επιπλέον, μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν οπουδήποτε και ανά πάσα στιγμή. Μερικοί μάλιστα δείχνουν στα βίντεό τους πώς χρησιμοποιούν δύο φακελάκια ταυτόχρονα για διπλό αποτέλεσμα.
Ωστόσο, η καφεΐνη είναι διεγερτικό με συγκεκριμένα όρια ασφαλούς κατανάλωσης. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων συνιστά οι έφηβοι ηλικίας 12 έως 18 ετών να μην ξεπερνούν τα 100 mg την ημέρα, ενώ η κατανάλωση άνω των 400 mg θεωρείται επικίνδυνη ακόμη και για ενηλίκους.
Παιδιά και έφηβοι έχουν μικρότερη ανοχή στην καφεΐνη, με αποτέλεσμα η υπερβολική πρόσληψή της να προκαλεί ταχυκαρδία, αρρυθμίες, αυξημένη αρτηριακή πίεση, αϋπνία, άγχος, έντονη ανησυχία και, σε σπάνιες περιπτώσεις, σπασμούς, ακόμα και θάνατο. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2023, όταν τα φακελάκια έκαναν ιδιαίτερα δυναμική εμφάνιση στην αμερικανική αγορά, οι επισκέψεις εφήβων σε τμήματα επειγόντων περιστατικών των ΗΠΑ λόγω υπερδοσολογίας καφεΐνης ήταν διπλάσιες από τις προηγούμενες χρονιές.
Στην Ευρώπη
Η νέα μόδα έχει φθάσει και στην Ευρώπη, με τις σκανδιναβικές χώρες και τη Μεγάλη Βρετανία να κατέχουν τα πρωτεία στην κατανάλωση. Οι ειδικοί ανησυχούν. Τα φακελάκια καφεΐνης είναι πολύ μικρά, εύκολα μένουν κρυφά από γονείς και δασκάλους, τις πιο πολλές φορές δεν φαίνεται καν αν κάποιος τα έχει στο στόμα του. Και με ένα φακελάκι να περιέχει καφεΐνη τουλάχιστον όσο δύο φλιτζάνια κανονικού καφέ, οι παρενέργειες ενδέχεται να είναι πολύ σοβαρές, όχι μόνο λόγω αδενοσίνης.
Η καφεΐνη επηρεάζει και την ανάπτυξη των εφήβων, λόγω του ανεπαρκούς ύπνου (συχνά τα χρησιμοποιούν σε περιόδους εξετάσεων για να μη νυστάζουν και να είναι σε εγρήγορση) και της κακής διατροφής (αντικαθιστά απαραίτητα θρεπτικά τρόφιμα). Ορισμένοι θέτουν και μια άλλη παράμετρο: φοβούνται ότι τα φακελάκια καφεΐνης μπορεί να λειτουργήσουν ως «προθάλαμος» για την είσοδο στον κόσμο της νικοτίνης ή να δημιουργήσουν εξάρτηση που θα οδηγήσει στη χρήση άλλων, ακόμα πιο επικίνδυνων ουσιών.
Το πλαίσιο πώλησης
Το θεσμικό πλαίσιο πώλησης αυτών των προϊόντων παραμένει ασαφές. Θεωρητικά, στα ηλεκτρονικά καταστήματα επιτρέπεται η αγορά μόνο από άτομα άνω των 18 ετών, όμως δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος ώστε να αποτρέπεται η πρόσβαση ανηλίκων. «Θεωρητικά» είπαμε… Και στο μεταξύ η αγορά διαρκώς διογκώνεται.
Οι πωλήσεις το 2024 έφτασαν τα 873 εκατ. δολάρια και προβλέπεται να ανέλθουν στο 1,7 δισ. έως το 2035, ενώ μόνο στη Μεγάλη Βρετανία εκτιμάται ότι οι τακτικοί χρήστες μέχρι το τέλος του 2026 μπορεί να έχουν ξεπεράσει τα δύο εκατομμύρια. Η «ενέργεια on-the-go» που ζητούν οι έφηβοι αποδεικνύεται φλέβα χρυσού. Μόνο που το τίμημα για τη δημόσια υγεία ενδέχεται να είναι βαρύ.
Πηγή: kathimerini.gr
