Με σεβασμό και συγκίνηση, πραγματοποιήθηκαν στις Βρύσες οι Εκδηλώσεις Μνήμης για την 81η Επέτειο του Ολοκαυτώματος των Χωριών του Κέντρους, Την Πέμπτη 21 και την Παρασκευή 22 Αυγούστου που διοργάνωσε ο Δήμος Αμαρίου σε συνεργασία με την Δημοτική Κοινότητα και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Βρυσών.
Στον ιερό χώρο του Μνημείου Πεσόντων στο Καρδάκι και ακολούθως στις Βρύσες, την Παρασκευή 22 Αυγούστου τιμήθηκε η θυσία των 164 πατριωτών, που εκτελέστηκαν από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής στις 22 Αυγούστου 1944, στα μαρτυρικά χωριά του Κέντρους, κατά τη διάρκεια ενός από τα πιο φρικτά εγκλήματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Κρήτη.
Τελετή Μνήμης
Η εκδήλωση ξεκίνησε με τελετή έναρξης, επιμνημόσυνη δέηση και εκφώνηση του Πανηγυρικού της Ημέρας από τον κ. Νικόλαο Κραουνάκη.
Ακολούθησε Προσκλητήριο Νεκρών για τους 164 εκτελεσθέντες — ανάμεσά τους 19 κάτοικοι του Καρδακίου και 30 κάτοικοι των Βρυσών, οι οποίοι πλήρωσαν με τη ζωή τους την πίστη στην ελευθερία και την αγάπη για την πατρίδα . Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με κατάθεση στεφάνων, ενός λεπτού σιγή και τον Εθνικό μας Ύμνο από τη Δημοτική Φιλαρμονική Ρεθύμνου.
Αγώνες Δρόμου Θυσίας – Βράβευση Συμμετεχόντων
Μία ημέρα νωρίτερα και συγκεκριμένα το απόγευμα της Πέμπτης 21ης Αυγούστου στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης διεξήχθησαν με επιτυχία οι Αγώνες Δρόμου Θυσίας, μεταφέροντας με τρόπο συμβολικό το μήνυμα της μνήμης και της ειρήνης στις νεότερες γενιές.
3 km – Διαδρομή: Δρυγιές – Βρύσες
• Κορίτσια
o Στεφανία Ακουμιανάκη (Γερακάρι) με χρόνο 20:58:33 (μοναδική συμμετοχή)
• Αγόρια
o 1ος Αντώνης – Αλέξανδρος Κοκκινάκης (Βρύσες) με χρόνο 20:58:48
o 2ος Γιώργος Μουρτζανός του Βασιλείου (Φουρφουράς) με χρόνο 21:15:03
5 km – Διαδρομή: Άνω Μέρος – Βρύσες
• Γυναίκες
o 1η Μαριάννα Γαλεράκη (Κενιάτης team) με χρόνο 23:00:29
o 2η Παρασκευή Βούρη (Ανεξάρτητη) με χρόνο 25:29:19
o 3η Στέλλα Σπαντιδάκη (Σ.Δ.Υ. Ρεθύμνου) με χρόνο 28:36:28
• Άνδρες
o 1ος Μανόλης Σηφάκης (Ανεξάρτητος) με χρόνο 18:55:17
o 2ος Γιώργος Βασιλάκης (Entomolysis) με χρόνο 19:45:35
o 3ος Κωνσταντίνος Μανιουδάκης (Άθληση Αρκαλοχωρίου) με χρόνο 20:11:64
Όλοι οι συμμετέχοντες παρέλαβαν αναμνηστικά μετάλλια ως ζωντανό φόρο τιμής στους ήρωες εκείνων των ημερών.
________________________________________
Ομιλίες & Καλλιτεχνικό Αφιέρωμα
Στο σύντομο χαιρετισμό του, ο Δήμαρχος Αμαρίου κ. Παντελής Μουρτζανός τόνισε: «Ογδόντα ένα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη μαύρη, τραγική και καταραμένη εκείνη ημέρα του Αυγούστου. Τα χωριά μας παραδόθηκαν στη φωτιά, τον όλεθρο και τη βαρβαρότητα. Ήταν η στιγμή που ο πολιτισμός υποχώρησε μπροστά στη θηριωδία.
Οι καμπάνες σώπασαν, τα σπίτια σωριάστηκαν στις φλόγες, οι αυλές ερήμωσαν, το αίμα των αθώων πότισε τη γη του Κέντρους. Δεν ήταν μια πολεμική πράξη· ήταν ένα καλά οργανωμένο έγκλημα με στόχο τον αφανισμό της αξιοπρέπειας, της αντίστασης, της ίδιας της ζωής. Κι όμως, μέσα από τις στάχτες, τα χωριά μας αναστήθηκαν. Η μνήμη δεν έσβησε· έγινε μνημείο και προσευχή, σμιλεύτηκε στην πέτρα, τραγουδήθηκε από τον λαό, γράφτηκε στην ιστορία.»
Ο Δήμαρχος κλείνοντας το σύντομο χαιρετισμό του ευχαρίστησε θερμά όλους τους συντελεστές της εκδήλωσης, με ειδική αναφορά στον ιστορικό ερευνητή κ. Κώστα Μαμαλάκη, στον κ. Νικόλαο Κραουνάκη για τον πανηγυρικό της επίσημης τελετής, στους μουσικούς καλλιτέχνες, στη συνεργάτιδά του στα πολιτιστικά κα Ελένη Δασκαλάκη, όπως και στον Πρόεδρο της Τ.Κ. Βρυσών κ. Γιώργο Μοναχογιό και το ΔΣ του Πολιτιστικού Συλλόγου Βρυσών. Ιδιαίτερες ευχαριστίες απηύθυνε προς τη Δημοτική Φιλαρμονική Ρεθύμνου, το ΚΤΕΛ Ρεθύμνου–Χανίων και τον Παραδοσιακό Σύλλογο Ακρήτες, για τη συμμετοχή και την υποστήριξή τους στις εκδηλώσεις.
Ακολούθησε ομιλία του ιστορικού ερευνητή κ. Κώστα Μαμαλάκη με θέμα: «Η Γερμανική Τρομοκρατία στο Αμάρι – Αύγουστος 1944». Ο κ. Μαμαλάκης βασιζόμενος σε καταγεγραμμένες μαρτυρίες από ανθρώπους που βγήκαν ζωντανοί από τον όλεθρο και την καταστροφή κατάφερε να συναρπάσει και να συγκινήσει τους παρευρισκόμενους.
Στη συνέχεια η εκδήλωση εμπλουτίστηκε με καλλιτεχνικά αφιερώματα.
Προβλήθηκε το βίντεο «Θρήνος στα καμένα χωριά του Κέντρους» το οποίο γράφτηκε για τα χωριά του Κέντρους σε στίχους: Σταύρου Φωτάκη, Μουσική: Εμμανουέλα Φωτάκη, Ερμηνεία: Εμμανουέλα Φωτάκη, Στέλλα Μπούτου Συνοδεία Νικηφόρος Βολανάκης (φλογέρα), Αιμίλιος Βολανάκης (λαούτο). Ένας εξαιρετικός ύμνος γραμμένος για τα μαρτυρικά χωριά που κατάφερε να συγκινήσει το ακροατήριο.
«Ματωμένες Μνήμες»
Έγινε παρουσίαση καταγεγραμμένων μαρτυριών επιζώντων του Ολοκαυτώματος, που επιμελήθηκε και παρουσίασε η κ. Ελένη Δασκαλάκη. Οι επιζώντες του Ολοκαυτώματος με τις μαρτυρίες τους μας μετέφεραν την αγωνία, τον πόνο αλλά και τη δύναμη της ψυχής εκείνων των σκοτεινών ημερών.
Την εκδήλωση πλαισίωσαν μουσικά με μοναδικό τρόπο η Ιωάννα Καβρουλάκη στο τραγούδι, ο Δημήτρης Μπασδάνης στην κιθάρα και ο Χριστόφορος Πιτσιδήμος στα κρουστά.
Αξίζει να σημειωθεί πως η παρουσία και η συμβολή τους ανέδειξε με τον καλύτερο τρόπο το πνεύμα τιμής και μνήμης που απαιτεί μια τέτοια ημέρα .
Στις διήμερες εκδηλώσεις παρέστησαν: Ο Πανοσιολογιώτατος Πρωτοσύγκελος π. Αθανάσιος ως Εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ.κ. Ειρηναίου, ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας κ. Γιάννης Κεφαλογιάννης, οι Βουλευτές κ. Μανώλης Χνάρης και Ευάγγελος Αποστολάκης, η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου κ. Μαίρη Λιονή, οι Δήμαρχοι, Σφακίων κ. Ιωάννης Ζερβός και Καντάνου – Σελίνου κ. Αντώνιος Περάκης, ο Υποδιοικητής της 5ης Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας Συνταγματάρχης πεζικού, κ. Γεώργιος Τσιαντούλας, ο Ανώτερος Διοικητής Φρουράς Ρεθύμνου, Αντισυνταγματάρχης, κ. Εμμανουήλ Μουρτζάκης, o Αστυνομικός Δ/ντής Ρεθύμνης κ. Στυλιανός Σταυρουλάκης, ο Λιμενάρχης Ρεθύμνης κ. Κυριάκος Παττακός, ο Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ρεθύμνου κ. Δημήτριος Δρυγιαννάκης, εκπρόσωποι Δήμων της Κρήτης, ο Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Νίκος Μανουσάκης, Αντιδήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι, Εκπρόσωποι Αρχών και Φορέων καθώς και πλήθος κόσμου που δεν ξέχασαν και θέλησαν να τιμήσουν με αυτό τον τρόπο τους νεκρούς του Κέντρους.
Το Χρέος της Μνήμης
Οι Εκδηλώσεις Μνήμης στην 81η Επέτειο του Ολοκαυτώματος των Χωριών του Κέντρους δεν είναι απλώς ένας ετήσιος θεσμός. Είναι χρέος ιστορικό, ύμνος στην αντίσταση και πράξη τιμής προς όλους όσους θυσιάστηκαν για την πατρίδα.
Η ιστορική μνήμη δεν σβήνει. Τη μεταλαμπαδεύουμε με ευθύνη στις νέες γενιές, για να πορεύονται με σεβασμό, γνώση και αλήθεια.
