*Το άρθρο υπογράφει η Δρ. Χρυσούλα Φραγκιαδάκη,
Καρδιολόγος, Ιατρός ΕΣΥ.
Πόσες φορές έχουμε ακούσει για την «κακή χοληστερόλη» (LDL) και τον ρόλο της στα καρδιαγγειακά νοσήματα; Κι όμως, υπάρχει ένας ακόμη δείκτης που συχνά περνά απαρατήρητος: η λιποπρωτεΐνη(a) ή Lp(a).
Τι είναι η Lp(a);
Η λιποπρωτεΐνη(a), ή Lp(a), είναι ένα σωματίδιο λιποπρωτεΐνης που μοιάζει με την LDL (γνωστή ως «κακή χοληστερόλη»), αλλά φέρει επιπλέον μια πρωτεΐνη που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη(a). Η δομή αυτή της δίνει μοναδικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται τόσο με την αθηρογένεση όσο και με τη θρομβογένεση.
Γενετικός καθορισμός
Τα επίπεδα της Lp(a) καθορίζονται σχεδόν αποκλειστικά από γενετικούς παράγοντες και παραμένουν σχετικά σταθερά στη διάρκεια της ζωής. Σε αντίθεση με άλλες μορφές χοληστερόλης, η διατροφή και η άσκηση έχουν μικρή έως ελάχιστη επίδραση στα επίπεδα της. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να έχουμε υψηλές τιμές χωρίς να το γνωρίζουμε.
Ποιοι πρέπει να εξεταστούν;
Η μέτρηση της Lp(a) προτείνεται τουλάχιστον μία φορά στη ζωή ενός ατόμου, ιδιαίτερα σε όσους έχουν οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιοπάθειας ή ανεξήγητα υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Γιατί είναι σημαντική;
Η Lp(a) συμβάλλει στην καρδιαγγειακή νόσο με δύο μηχανισμούς:
1. Αθηρογένεση – λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς της σε χοληστερόλη και της ομοιότητας με την LDL, ευνοεί τον σχηματισμό αθηρωματικών πλακών.
2. Θρομβογένεση – η απολιποπρωτεΐνη(a) μοιάζει με το πλασμινογόνο, με αποτέλεσμα να ανταγωνίζεται την ινωδόλυση, αυξάνοντας την πιθανότητα σχηματισμού θρόμβων.
Κλινική σημασία
Υψηλά επίπεδα Lp(a) έχουν συσχετιστεί με:
• Πρόωρη στεφανιαία νόσο,
• Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια,
• Στένωση αορτικής βαλβίδας,
• Περιφερική αρτηριοπάθεια.
Υπάρχει θεραπεία;
• Τροποποίηση τρόπου ζωής: Ο υγιεινός τρόπος ζωής (διακοπή καπνίσματος, άσκηση, σωστή διατροφή) δεν μειώνει σημαντικά τη Lp(a), αλλά προστατεύει την καρδιά συνολικά.
• Φαρμακευτική αγωγή:
o Οι στατίνες δεν μειώνουν την Lp(a) (ενίοτε την αυξάνουν ελαφρώς), αλλά μειώνουν τον συνολικό κίνδυνο.
o Οι αναστολείς PCSK9 μπορούν να μειώσουν τη Lp(a) κατά 20–30%.
o Νεότερες θεραπείες (antisense oligonucleotides, siRNA) βρίσκονται σε κλινικές δοκιμές και δείχνουν εντυπωσιακή μείωση >80%.
• Εντατικοποίηση ελέγχου υπολοίπων παραγόντων κινδύνου: έλεγχος LDL, υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη, διακοπή καπνίσματος.
Το μήνυμα της γιατρού:
Η Lp(a) είναι ένας σιωπηλός αλλά καθοριστικός παράγοντας κινδύνου για την καρδιά. Η έγκαιρη μέτρησή της μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση ατόμων υψηλού κινδύνου και να οδηγήσει σε στοχευμένες παρεμβάσεις.
Η γνώση είναι δύναμη – και στην περίπτωση της Lp(a), μπορεί να είναι η δύναμη που θα προστατεύσει την καρδιά μας.
«Η πρόληψη είναι το σημαντικότερο βήμα για να προστατέψουμε την καρδιά μας», τονίζει η Δρ. Χρυσούλα Φραγκιαδάκη, Καρδιολόγος (Ιατρός ΕΣΥ, Fellow RBrompton & Harefield Hospital UK, Certified by EACVI & HFA).
ΠΗΓΗ: ΠΑΤΡΙΣ
