Μια διοργάνωση που συγκέντρωσε για πρώτη φορά μαζί τους σημαντικότερους επιστήμονες της συνείδησης και όχι μόνο και οι οποίοι έκλεισαν τις εργασίες του συνεδρίου με το ερώτημα για τους φόβους τους από την Α Ι.
«Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας για την Τεχνητή Νοημοσύνη;» Με τις απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα του νευροεπιστήμονα Patrick House προς τους συνέδρους έκλεισε το τριήμερο «1ο Συνέδριο για την Τεχνητή Νοημοσύνη και την Αισθαντικότητα» στο Ηράκλειο, με προσωπικότητες από τον επιστημονικό, τον επιχειρηματικό χώρο όπως και εκείνον της AI και ομιλητές συμπεριλαμβανομένων των Joscha Bach, Keith Frankish, Nicholas Humphrey, Susan Blackmore, Michael Levin, David Chalmers, Murray Shanahan, David Hulme και Roman Yampolski, πολλοί από τους οποίους συνδέονται με πολλούς κορυφαίους οργανισμούς όπως είναι η DeepMind, η Liquid AI, το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Επιστρέφοντας στο ερώτημα, μία από τις συγκλονιστικότερες απαντήσεις έδωσε ο νευροχειρουργός και πρωτοπόρος στις διεπαφές εγκεφάλου-υπολογιστή, Matthew MacDougall: “Απορώ πώς δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα θρησκεία που να λατρεύει την AI. Θεωρώ, πάντως, πως είμαστε λεπτά μόλις μακριά από κάτι τέτοιο». Ένας νέος Μεσσίας με τη μορφή της Τεχνητής Νοημοσύνης να κάνει “θαύματα”, χάρη στη σύνδεση του «εγκεφάλου» του με όλα τα συστήματα παγκοσμίως δε φάνηκε και τόσο απίθανο σενάριο επίσης στους συνέδρους.
Το Συνέδριο που τελούσε υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Κρήτης, διοργανώθηκε τοπικά για το Διεθνές Κέντρο Μελετών Συνείδησης (ICCS) από την εταιρία Philosynthesis S.A., με έδρα το Ηράκλειο της Κρήτης. Η ιδρύτριά της, Μαρία Κασμιρλή, διδάκτωρ της Φιλοσοφίας και η ίδια και επίτιμη ερευνήτρια στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Sheffield, φρόντισε ώστε, πέρα από την ανταπόκριση της διοργάνωσης στο απαιτητικό πολυεπίπεδο επιστημονικό, επιχειρηματικό και φιλοσοφικό ενδιαφέρον του συνεδρίου, το τελευταίο να μετατραπεί για τους συνέδρους και σε μια πολυαισθητηριακή εμπειρία: κλασική μουσική ζωντανά στο πιάνο που αγοράστηκε ειδικά για αυτήν την εκδήλωση, συνοδευόμενη από τον αιθέριο χορό κλασικού μπαλέτου, μεσογειακές gourmet γεύσεις στο ξενοδοχείο Castello της Αγίας Πελαγίας με θέα τη θάλασσα και κολύμπι για κάποιους από αυτούς στα ελληνικά νερά κάτω από το ζεστό ήλιο ήταν μερικές μόνο από τις εμπειρίες που ικανοποίησαν την ακοή, την όραση, τη γεύση, την αφή, πέρα από την ερευνητική και επιστημονική σκέψη των συνέδρων στην παραμονή τους στο Ηράκλειο το τριήμερο 3/7/2025-5/7/2025.
Το συνέδριο φιλοξενήθηκε την πρώτη (πρωινό – απογευματινό πρόγραμμα) και τη δεύτερη μέρα (πρωινό πρόγραμμα) στο ξενοδοχείο Megaron του Ηρακλείου. Μάλιστα, δεν ήταν καθόλου τυχαία η επιλογή του Ηρακλείου ως τόπου συνάντησης αυτών των διακεκριμένων προσωπικοτήτων. Στην κοιτίδα του Μινωικού Πολιτισμού επέλεξαν οι οργανωτές να πραγματοποιηθεί αυτό το παγκοσμίου ενδιαφέροντος συνέδριο για την Τεχνητή Νοημοσύνη, που ήρθε να αλλάξει ακόμα και τον ίδιο τον πολιτισμό μας (;). Μεγάλο μέρος των ομιλιών καταπιάστηκαν με το θέμα της συνείδησης. Δε θα μπορούσε να γίνει άλλωστε διαφορετικά, αφού για πρώτη φορά συγκεντρώθηκαν μαζί στο ίδιο μέρος οι μεγαλύτεροι επιστήμονες της συνείδησης, με κεντρική και κορυφαία προσωπικότητα τον Nicholas Humphrey, νευροψυχολόγο με έδρα το Cambridge, γνωστό για το έργο του σχετικά με την εξέλιξη της νοημοσύνης και της συνείδησης των πρωτευόντων. Στο επιστημονικό αυτό συνέδριο παρούσα κάθε στιγμή και η Τέχνη.
Η Ελλάδα της φιλοσοφίας και της μυθολογίας αλλά και η παγκόσμια λογοτεχνία μαζί με την επιστήμη εκεί, να θυμίζουν πόσο αξεδιάλυτα δεμένες με τη ζωή είναι όλες τους. Λογοτεχνικό και μυθολογικό άρωμα έδωσε ο Riccardo Manzotti, φιλόσοφος, ψυχολόγος και ειδικός στην Τεχνητή Νοημοσύνη, αναφερόμενος στο -υπαρξιακό εκτός από λογοτεχνικό- ερώτημα “Να ζει κανείς ή να μη ζει; / To be or not to be, that is the question” από τον Hamlet του William Shakespeare αλλά και στον ελληνικό μύθο γέννησης της πάνοπλης Αθηνάς, της θεάς της σοφίας και κάθε τέχνης από το κεφάλι του Δία που άνοιξε ο θεός Ήφαιστος με ένα σφυρί. Ο Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης και η αριστοτελική ιδέα της φιλίας μπήκαν επίσης στη συζήτηση με αφορμή την ομιλία του ερευνητή Robert Clowes από το Πανεπιστήμιο του Sussex. Το απογευματινό πρόγραμμα του συνεδρίου της δεύτερης μέρας φιλοξενήθηκε στην Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου (Gallery).
Με ειδική καλλιτεχνική εκδήλωση που περιελάμβανε κλασική μουσική και μπαλέτο έγινε η έναρξη του συνεδρίου στο νέο φιλόξενο χώρο της Πινακοθήκης. Τη σκυτάλη στη μουσική πήραν όμως και κάποιοι σύνεδροι, παίζοντας εξαιρετική μουσική στο πιάνο, όπως ο Dmitry Volkov, επιχειρηματίας, φιλόσοφος και συνιδρυτής του ICCS.Ο τελευταίος, μάλιστα, απαντώντας στο ερώτημα επίσης του Patrick House για το ποια ήταν η πιο συγκλονιστική στιγμή από την επαφή του με Τεχνητή Νοημοσύνη αναφέρθηκε σε δύο εμπειρίες του:Η πρώτη ήταν όταν σε μία μεγαλούπολη πήρε ένα ταξί χωρίς οδηγό που το οδηγούσε η τεχνολογία της Τεχνητής Νοημοσύνης. Τα πρώτα λεπτά ήταν τρομακτικά, καθώς η AI οδηγούσε το ταξί σαν ένας «θυμωμένος ταξιτζής» όπως χαρακτηριστικά είπε. Δεν δίσταζε, δεν έκοβε ταχύτητα… δε φοβόταν! Παρόλαυτα, ήταν μια εμπειρία που θα την ξαναζούσε και συνέστησε σε όλους να τη ζήσουν.Η δεύτερη εμπειρία του ήταν όταν έφερε στο σπίτι πρώτη φορά μία ρομποτική σκούπα. Ο σκύλος του δεν είχε ξαναδεί ρομποτική σκούπα. Κάποια στιγμή η σκούπα και ο σκύλος συναντήθηκαν, για λίγα δευτερόλεπτα παρατηρούσαν ο ένας τον άλλο χωρίς να ξέρουν πώς να αντιδράσουν και τι συμπέρασμα να βγάλουν από το περίεργο πλάσμα που είχαν απέναντί τους, μέχρι που τη λύση σε αυτήν την άβολη στιγμή έδωσε η σκούπα όταν έκρινε ότι έπρεπε να πιτσιλίσει με νερό το σκύλο. Ο τελευταίος έτρεξε μακριά. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είχε επικρατήσει…
Η τρίτη μέρα του συνεδρίου φιλοξενήθηκε στο Κινηματοθέατρο «Βιτσέντζος Κορνάρος». Στην αίθουσα του κινηματογράφου με τους ξύλινους σκαλιστούς τοίχους και το ψηλό ταβάνι, που εντυπωσίασε τους συνέδρους, πραγματοποιήθηκε μια πολύ σημαντική βράβευση. To πρώτο Βραβείο Dennett -το οποίο
έχει θεσπιστεί από το ICCS προς τιμήν του εκλιπόντος οραματιστή
φιλοσόφου Daniel Dennett- απονεμήθηκε στον Andy Clark, καθηγητή Γνωστικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Sussex και συγγραφέα πρωτοποριακών έργων για τη σωματοποιημένη και διευρυμένη νόηση, την ΤΝ, τη ρομποτική και την υπολογιστική νευροεπιστήμη. Μετά την απονομή, ο Andy Clark εκφώνησε τη Διάλεξη Daniel Dennett, όπου, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε και στο θέμα της ανθρώπινης κούρασης, όπου είπε ότι ο άνθρωπος νομίζει μεγαλώνοντας ότι τη νιώθει. Στην πραγματικότητα, κάτι άλλο συμβαίνει στον οργανισμό του. Η κούραση δεν υφίσταται. Η πλάνη της κούρασης δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας μηχανισμός εξοικονόμησης ενέργειας, που ο Andy Clark παρουσίασε επιστημονικά εμπεριστατωμένα στους συνέδρους.
Ο Andy Clark πήρε το βραβείο Dennett και εδώ ακριβώς στον Daniel Dennett έγκειται ο άλλος λόγος πραγματοποίησης αυτού του συνεδρίου. Όλοι οι σύνεδροι θέλησαν με την παρουσία τους, με τα λόγια τους, με τις αναμνήσεις τους από τις προσωπικές σχέσεις τους μαζί του, με τις παρουσιάσεις τους της δουλειάς του να αποτίσουν φόρο τιμής στον Daniel Dennett, το μεγάλο αυτό Αμερικανό φιλόσοφο και γνωστικό επιστήμονα, γνωστό για το έργο του πάνω στη συνείδηση, την ελεύθερη βούληση, τη θρησκεία και την εξελικτική βιολογία. Ο Daniel Dennett έφυγε πριν από ένα χρόνο από τη ζωή, αλλά σίγουρα άφησε το αποτύπωμά του στο μυαλό αλλά κυρίως στην καρδιά των επιστημόνων που βρέθηκαν αυτό το τριήμερο στο Ηράκλειο, για να τιμήσουν την προσφορά του στην επιστήμη, αναγνωρίζοντας το ανεξίτηλο θετικό αποτύπωμά του στην ανθρωπότητα. Ήταν ο μεγάλος απών αλλά σίγουρα παρών σε όλη τη διάρκεια του συνεδρίου.
Μάλιστα, εκεί, στο κινηματοθέατρο, όπου ο επιστημονικός κόσμος τιμούσε τους πιο διαλεχτούς υπηρέτες της, παρούσα ήταν και… η έβδομη τέχνη! Προβλήθηκε η ταινία “Freedom”, σε σκηνοθεσία μάλιστα ενός από τους συνέδρους. Η ταινία, γυρισμένη σε μεγάλο βαθμό με υλικό δημιουργημένο από Τεχνητή Νοημοσύνη, πραγματευόταν το θέμα της διπολικής διαταραχής, παλαιότερα γνωστής ως μανιοκαταθλιπτικής διαταραχής ή μανιοκατάθλιψης. Η ταινία που ακροβατεί μεταξύ των ορίων της πραγματικότητας, της τέχνης, της ζωής, της παραίσθησης, του ντοκιμαντέρ και της φαντασίωσης επιχειρεί μέσα από την σκηνοθετική ματιά που αναζητά τη συνδρομή της Τεχνητής Νοημοσύνης και του Chatgpt ως προεκτάσεων του ανθρώπινου εαυτού, ως κομμάτι αχώριστο του ανθρώπινου είναι να χειριστεί, να αποδεχτεί, να κατανοήσει τη διάγνωση της ψυχικής νόσου του δικού του ανθρώπου. Παράλληλα, η κινηματογραφική τέχνη έρχεται στην ταινία να αποδώσει τις ακραίες εναλλαγές στη διάθεση αυτής της ψυχικής νόσου, με περιόδους μανίας (υπερβολική ευφορία, ενέργεια) και κατάθλιψης (βαθιάς θλίψης, απώλεια ενδιαφέροντος) μέσα από μίας αξεδιάλυτης συνύπαρξης ανθρώπινης και AI ματιάς που επίσης εμφιλοχωρεί και διαμορφώνει τον τρόπο που η πρωταγωνίστρια βιώνει την διάγνωσή της αλλά και τον τρόπο που εξελίσσεται αυτή η ψυχική ασθένεια για την ίδια.Γιατί το θέμα δεν είναι μόνο πώς θα εξελιχθεί η Τεχνητή Νοημοσύνη στο μέλλον, αλλά πιο σημαντικό ακόμα είναι να συνειδητοποιήσουμε πως και ο άνθρωπος θα εξελιχθεί –άγνωστο πώς- μαζί της σαν ένα κομμάτι αυτής και αντίστροφα, σε μια ενδεχόμενη και τελική(;) απάλειψη των σαφών ορίων. Με τη λήξη του συνεδρίου πολλοί σύνεδροι έφυγαν πιο ανήσυχοι για τις επιπτώσεις της AI στη ζωή του ανθρώπου και στο μέλλον της ανθρωπότητας. Κάποιοι άλλοι έφυγαν πιο αισιόδοξοι ότι με σωστή χρήση της, χωρίς να επιδιώξουμε τη ανάπτυξη της συνείδησής της που θα τη μετατρέψει σε ένα δημιούργημα σαν τον άνθρωπο (ή σαν τον Frankenstein), γεμάτο αντιφάσεις και χαωτικό, αλλά δίνοντας περισσότερη έμφαση στην καλλιέργεια των δυνατοτήτων της προς όφελος του ανθρώπου, η ζωή μας θα αλλάξει θετικά. Σημαντικό είναι ότι όλοι οι σύνεδροι αντάλλαξαν απόψεις, μελέτες, ιδέες μεταξύ τους, για να συνεχίσουν τις έρευνές τους στηριγμένοι στις νέες εμπειρίες και τα ερεθίσματα που πήραν από το συνέδριο αυτό. Παρά τις διαφορετικές απόψεις πάντως, όλοι συμφώνησαν σε αυτό, ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη ήρθε, για να επικρατήσει…
PATRIS.GR
