Η 108η Σύνοδος των Πρυτάνεων των Ελληνικών Πανεπιστημίων πραγματοποιήθηκε από τις 6 έως τις 9 Μαΐου 2025 στη Χαλκιδική, υπό την προεδρία του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Καθηγητή Στυλιανού Κατρανίδη.
Συμμετείχαν επίσης η Πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου, Καθηγήτρια Χριστίνα Κουλούρη, και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Καθηγητής Αθανάσιος Κατσής.
Στις εργασίες της Συνόδου συμμετείχε και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, με την Υπουργό Σοφία Ζαχαράκη, τον Υφυπουργό Νικόλαο Παπαϊωάννου και τον Γενικό Γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης Δημήτρη Μπουραντώνη. Παρόντες ήταν, επίσης, εκπρόσωποι άλλων θεσμικών φορέων, όπως η Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σωτηρία Ντούνη, η Υφυπουργός Εσωτερικών Παρασκευή Χαραλαμπογιάννη, ο Υφυπουργός Ανάπτυξης Σταύρος Καλαφάτης, ο Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης Περικλής Μήτκας και η Πρόεδρος του ΙΝΕΔΙΒΙΜ Άννα Ροκοφύλλου. Η Σύνοδος υποδέχθηκε τη νέα ηγεσία του Υπουργείου, εκφράζοντας ευχές για επιτυχία και προσβλέποντας σε εποικοδομητική συνεργασία.
Κύρια συμπεράσματα και αιτήματα της Συνόδου
➤ Χρηματοδότηση ΑΕΙ: Ζήτημα βιωσιμότητας και ανάπτυξης
Έμφαση δόθηκε στην επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης του τακτικού προϋπολογισμού και της χρηματοδότησης μέσω του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ). Διαπιστώθηκε ότι, σε σύγκριση με τα προ της οικονομικής κρίσης επίπεδα, η δημόσια χρηματοδότηση έχει υποχωρήσει κατά περισσότερο από 50%, με τη χρηματοδότηση ανά φοιτητή να περιορίζεται στο ένα τρίτο του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, η μη καταβολή έκτακτης επιχορήγησης που τα τελευταία έτη κάλυπτε ανελαστικές δαπάνες, έχει οξύνει τα λειτουργικά προβλήματα.
Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράστηκε και για την υποχρηματοδότηση των υποδομών, με τη συντήρηση κτιριακών εγκαταστάσεων να έχει υποστεί περικοπή 50% το 2025. Ζητήθηκε άμεσα η αποκατάσταση των επιχορηγήσεων και η δημιουργία σταθερών μηχανισμών υποστήριξης των υποδομών.
➤ Στελέχωση: Διοικητικά και διδακτικά κενά
Η υποστελέχωση των ΑΕΙ, ιδιαίτερα στο διοικητικό προσωπικό, παρουσιάστηκε ως διαρκές πρόβλημα, το οποίο επιδεινώνεται από τις χρονοβόρες διαδικασίες του ΑΣΕΠ και τη διοικητική κινητικότητα. Σημαντικά ελλείμματα καταγράφονται και σε όλες τις βαθμίδες του διδακτικού προσωπικού, παρά την πρόσφατη προκήρυξη νέων θέσεων.
Η Σύνοδος τόνισε την ανάγκη για συστηματικό διάλογο με την πολιτική ηγεσία, με στόχο θεσμικές μεταρρυθμίσεις, απλοποίηση της γραφειοκρατίας και βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου.
➤ Νομικό πλαίσιο για τις διαγραφές φοιτητών
Η Σύνοδος επανέφερε το ζήτημα της κατηγοριοποίησης φοιτητών σε ενεργούς και μη ενεργούς, ζητώντας τη νομοθετική πρόβλεψη μόνιμης λύσης, ώστε να αποφευχθεί η άδικη διαγραφή ενεργών φοιτητών στα προσεχή ακαδημαϊκά έτη.
➤ Ασφάλεια και προστασία: Στοχευμένη και όχι οριζόντια προσέγγιση
Οι Πρυτάνεις συμφώνησαν ότι τα θέματα ασφάλειας πρέπει να αντιμετωπίζονται με εξατομικευμένες λύσεις, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε ιδρύματος, απορρίπτοντας τη λογική της οριζόντιας εφαρμογής μέτρων. Ζήτησαν τη στήριξη της Πολιτείας για σοβαρά περιστατικά, καθώς και οικονομικούς πόρους για την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας, μέσω σχεδιασμού και εφαρμογής αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης.
Το δημόσιο Πανεπιστήμιο στο επίκεντρο της κοινωνικής εμπιστοσύνης
Η Σύνοδος υπογράμμισε τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο, τόσο εντός της κοινωνίας όσο και στη διεθνή ακαδημαϊκή σκηνή. Τόνισε ότι απαιτείται ουσιαστική και σταθερή υποστήριξη από την Πολιτεία, η οποία θα αναγνωρίζει την υψηλή αποδοχή του θεσμού από τους πολίτες και θα ενισχύει την αποστολή του στη γνώση, την έρευνα και την κοινωνική συνοχή.
Τα πορίσματα της Συνόδου Πρυτάνεων
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Α. Ακαδημαϊκά θέματα
Δημιουργία Παρατηρητηρίου συγκέντρωσης και ανάδειξης της έγκριτης ελληνόφωνης επιστημονικής παραγωγής στις Ανθρωπιστικές & Κοινωνικές Επιστήμες και τις Τέχνες (ΑΚΕΤ).
Επειδή η πρωτοβουλία ανάδειξης του ζητήματος αξιολόγησης του ερευνητικού έργου στις ΑΚΕΤ έχει αναληφθεί στο πλαίσιο της Συνόδου Πρυτάνεων από το Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, προτείνουμε το Πάντειο να αναλάβει την υλοποίηση του έργου αυτού και να συγκροτηθεί Επιτροπή της Συνόδου όπου θα εκπροσωπούνται όσα Πανεπιστήμια επιθυμούν να συμβάλουν με εκπρόσωπό τους.
Μετά από εκτενή συζήτηση, διαπιστώθηκε η αναγκαιότητα άμεσης επίλυσης των διαφόρων ζητημάτων που προκύπτουν από τα προβλεπόμενα στο Κεφάλαιο ΙΖ’ του Ν. 4957/2022 με τίτλο «Διαδικασία εκλογής και εξέλιξης μελών Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού».
- Δημιουργία ομάδας εργασίας για την Ανοικτή Επιστήμη στο πλαίσιο της Συνόδου των Πρυτάνεων με αρμοδιότητες: (i) την καταγραφή των πρωτοβουλιών και των καλών πρακτικών, (ii) την ενίσχυση των συνεργασιών και των κοινοπρακτικών πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της Ανοικτής Επιστήμης και (iii) την διατύπωση προτάσεων πολιτικής προς την πολιτεία.
- Αναφορικά με την Παιδαγωγική και Διδακτική επάρκεια ζητάμε άμεση αναστολή εφαρμογής των Άρθρων 99 ν.4957/2022 και 32 ν.5029/2023 με αναδρομική ισχύ για τους/τις νεοεισακτέους/εες από το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025.
- Κατά αναλογία εφαρμογή της παρ. 2 του Άρθρου 143 του Ν. 4957/2022 για την κατηγορία προσωπικού Ε.Ε.Π. των Α.Ε.Ι.
- Ένταξη των καλλιτεχνικών τμημάτων-σχολών στο σύστημα μεταφοράς θέσεων (μεταγραφές) φοιτητών/φοιτητριών σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
- Επισημαίνεται η αναγκαιότητα πλήρους διαλειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων (φοιτητολόγιο, πληροφοριακό σύστημα ΜΟΔΙΠ, unistats κλπ) στο πλαίσιο της προσεχούς αναβάθμισης των εν λόγω συστημάτων από το ΥΠΑΙΘΑ, προκειμένου να αντιμετωπιστούν σοβαρές δυσλειτουργίες των υφιστάμενων πληροφοριακών συστημάτων.
Β. Διοικητικά θέματα
Για την εύρυθμη λειτουργία Ιδρυμάτων που τα μέλη Δ.Ε.Π. δεν υπερβαίνουν τα 60, να επιτραπεί η δυνατότητα ανάληψης θεσμικής ευθύνης από μέλη Δ.Ε.Π. που είναι στη βαθμίδα του μόνιμου Επίκουρου Καθηγητή.
Παράταση των υφιστάμενων συμβάσεων στο πλαίσιο του θεσμού του Ακαδημαϊκού Υποτρόφου για ένα ακαδημαϊκό έτος.
Επαναφορά της άδειας των μελών Δ.Ε.Π./ΕΔΙΠ/ΕΕΠ για προσωπικούς λόγους.
Νομοθετική πρωτοβουλία από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. ώστε να διασφαλιστεί ότι, τα χρονικά διαστήματα των πέντε (5) μηνών της άδειας μητρότητας με πλήρεις αποδοχές και των εννέα (9) μηνών της άδειας ανατροφής με πλήρεις αποδοχές θα συνυπολογίζονται στην προϋπηρεσία που απαιτείται για τη μονιμοποίηση ή την εξέλιξη στην επόμενη
βαθμίδα των μελών Δ.Ε.Π.
Νομοθετική πρωτοβουλία από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. ώστε να επιτραπεί η αναγνώριση του
διδακτικού ή ερευνητικού έργου που έχει προσφερθεί σε Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα (Ε.Π.Ι.) Ελληνικών Α.Ε.Ι. και σε σημαντικούς Διεθνείς Ερευνητικούς Οργανισμούς που δεν υπάγονται σε αναγνωρισμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού (π.χ. CERN), ως προϋπηρεσία για τη μισθολογική εξέλιξη των μελών Δ.Ε.Π., Ε.Ε.Π. και Ε.ΔΙ.Π.
Διαπιστώνεται για άλλη μια φορά η υποστελέχωση των Ελληνικών Πανεπιστημίων σε διοικητικό προσωπικό, σε μια περίοδο που αναμένονται τα αμέσως επόμενα χρόνια πολλές συνταξιοδοτήσεις. Η ανάγκη για διοικητικό προσωπικό γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, λόγω της σύστασης πολλών νέων διοικητικών μονάδων, βάσει του ν. 4957/2022.
Προτείνεται:
- να εφαρμοστεί ο κανόνας μια (1) πρόσληψη για μία (1) αποχώρηση και στο διοικητικό προσωπικό.
- πρόσληψη μέσω ειδικής προκήρυξης Α.Σ.Ε.Π. (fast track) τουλάχιστον 500 + 1.000 διοικητικών υπαλλήλων (για τα 2 επόμενα έτη) στα ΑΕΙ και ένταξη στα κριτήρια κατάταξης των υποψήφιων προηγούμενης «εμπειρίας», «ειδικής εμπειρίας» έως και 84 μήνες και εντοπιότητας.
- επαναφοράτηςδυνατότηταςμετάταξηςσεΑ.Ε.Ι.διορισμένωνεκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας – Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
- παροχή οικονομικών κινήτρων στο διοικητικό προσωπικό για την μείωση της διαρροής μέσω της κινητικότητας.
[Α] Κέντρα Ψυχολογικής & Συμβουλευτικής Υποστήριξης του Φοιτητικού Πληθυσμού
Στο πλαίσιο της παρουσίασης των αξόνων δράσεως, των προβλημάτων και των προοπτικών λειτουργίας των ΚΕ.ΨΥ.Σ.Υ. (Κέντρων Ψυχολογικής & Συμβουλευτικής Υποστήριξης), η 39η Σύνοδος Αντιπρυτάνεων Φοιτητικής Μέριμνας κατέγραψε τους ακόλουθους πέντε βασικούς άξονες αναγκών και βελτιωτικών παρεμβάσεων:
(i) Προτείνεται η ενίσχυση του απασχολούμενου ανθρώπινου δυναμικού στα ΚΕ.ΨΥ.Σ.Υ. με μόνιμους και εξειδικευμένους επαγγελματίες έπειτα από αξιολόγηση, καθώς και η σύσταση και λειτουργία πολυεπιστημονικών ομάδων. Τονίζεται η σημασία της σταθερότητας των συμβάσεων εργασίας και η αξιοποίηση των φοιτητών/ριών πρακτικής άσκησης και των εθελοντών.
(ii) Προτείνεταιηβελτίωσητωνυποδομών,προκειμένουνακαλυφθούνοιανάγκεςδιαμόρφωσης και χρήσης επαρκών και κατάλληλα διαμορφωμένων χώρων για συνεδρίες και διοικητική εργασία, και η ενίσχυση του τεχνολογικού εξοπλισμού για τηλεσυνεδρίες και ψηφιακές υπηρεσίες.
(iii) Τονίζεται η αναγκαιότητα επιστημονικής εποπτείας και συντονισμού της λειτουργίας των ΚΕ.ΨΥ.Σ.Υ.. Προτείνεται η θεσμοθέτηση διαδικασιών αξιολόγησης των εργασιών των ΚΕ.ΨΥ.Σ.Υ. και ανατροφοδότησης των συμπερασμάτων που προκύπτουν για τη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας τους.
(iv) ΔιαπιστώνεταιηανάγκηπροβολήςτωνδράσεωντωνΚΕ.ΨΥ.Σ.Υ.στονφοιτητικόπληθυσμό και την ανάπτυξη ουσιαστικής συνεργασίας με τα ακαδημαϊκά τμήματα, μέσω κοινών δράσεων και ενημέρωσης.
(v) Προτείνεταιηανάπτυξηθεσμικώνσυνεργασιώνμεφορείςψυχικήςυγείαςγιατηνυποστήριξη περιστατικών που υπερβαίνουν τις δυνατότητες των Κέντρων
[Β] Πανεπιστημιακά Ιδρύματα & Τοπική Αυτοδιοίκηση
✓Προτείνεται η ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων και των φορέων Α’ και Β’ βαθμού της τοπικής αυτοδιοίκησης, τόσο για την μεταφορά τεχνογνωσίας αναφορικά με τον τρόπο σύνταξης τεχνικών δελτίων & προτάσεων για χρηματοδοτούμενα έργα στο πλαίσιο εθνικών ή/και ευρωπαϊκών προγραμμάτων (Ε.Σ.Π.Α., Ταμείο Ανάκαμψης, Horizon κ.τ.λ.), όσο και την ανάπτυξη κοινών δράσεων αναφορικά με την παροχή υπηρεσιών προς τον φοιτητικό πληθυσμό (μεταφορά ΑμεΑ, παροχή υπηρεσιών ψυχολογικής/ψυχιατρικής υποστήριξης, βελτίωση υποδομών φυσικής προσβασιμότητας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων) και εν γένει συνεργατικά έργα κοινωνικής μέριμνας.
[Γ] Η πανεπιστημιακή καθημερινότητα του φοιτητικού πληθυσμού ΑμεΑ και με ειδικές εκπαιδευτικές Ανάγκες
Στο πλαίσιο της παρουσίασης των προβλημάτων συμμετοχής των ατόμων ΑμεΑ και των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και της σύνδεσης των αποφοίτων με την αγορά εργασίας καταγράφηκε η διατύπωση προτάσεων αναφορικά με:
(i) Την καθιέρωση του θεσμού του «Συμβούλου Προσβασιμότητας» ανά πανεπιστημιακό ίδρυμα, προκειμένου να βελτιωθεί η ταχύτητα προσαρμογής του φοιτητικού πληθυσμού ΑμεΑ και των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο φυσικό και ακαδημαϊκό περιβάλλον του πανεπιστημίου.
(ii) Την ανάπτυξη δικτύου ακαδημαϊκής & φυσικής υποστήριξης φοιτητών/τριών ΑμεΑ και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
(iii) Την καθιέρωση μηχανισμών αξιολόγησης της φυσικής και εκπαιδευτικής προσβασιμότητας από τους ωφελούμενους.
[Δ] Φοιτητική Μέριμνα
✓ Προτείνεται η ενίσχυση της κρατικής χρηματοδότησης για την αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών και την ανάπτυξη νέων προκειμένου, αφενός, να βελτιωθεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών φοιτητικής μέριμνας (στέγαση, σίτιση, βελτίωση των όρων φυσικής προσβασιμότητας) και, αφετέρου, την αύξηση του ποσοστού κάλυψης του φοιτητικού πληθυσμού των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων από τις παρεχόμενες υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας.
✓ Προτείνεται η ανάπτυξη και χρήση ενιαίας ολοκληρωμένης ψηφιακής πλατφόρμας για την εξ’ αποστάσεως διαχείριση εργασιών διοικητικής φύσεως αναφορικά με την υποστήριξη των υπηρεσιών φοιτητικής μέριμνας (υποβολή αιτήσεων, ραντεβού με συμβούλους / ψυχολόγους, ενημέρωση για δικαιώματα & υπηρεσίες, αξιολόγηση / ανατροφοδότηση / παρακολούθηση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών κ.τ.λ.).
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΩΝ
1. Δημιουργία νέου Θεσμικού Πλαισίου για την αγορά Ακινήτων προς αντικατάσταση του Π.Δ. 715/1979.
2. Πρόβλεψη ξεχωριστού Τομεακού Προγράμματος για την Ενεργειακή Αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιριακών υποδομών.
3. Αναθεώρηση της χρονικής διάρκειας των Έργων του νέου ΠΔΕ. Να υπάρχει διαβάθμιση λαμβάνοντας υπόψη το είδος και το κόστος των Νέων Έργων (πχ. αγορά κτιριακών εγκαταστάσεων).
4. Παρακολούθηση του βαθμού απορρόφησης των διαθέσιμων κονδυλίων.
5. Να δοθεί προτεραιότητα για την κυβερνοασφάλεια σε όλα τα ΑΕΙ. Ενίσχυση Μονάδων Ψηφιακής Διακυβέρνησης μέσω συνεργατικών Αναπτυξιακών Έργων.
6. Σύσταση Επιτροπής για τη διαπραγμάτευση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειες με τη ΔΕΗ για το σύνολο των ΑΕΙ.
7. Επαναφορά της έκτακτης χρηματοδότησης, καθώς τα κόστη ενέργειας, προσωπικού (αύξηση κατώτατου μισθού) και προμηθειών έχουν αυξηθεί
σημαντικά.
8. Να υπάρξει πρόβλεψη για τα Έργα της προηγούμενη ΠΠ που έχουν λήξει Οριζόντια στις 30/4/2025.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
1. Δημιουργία νέου Θεσμικού Πλαισίου για την αγορά Ακινήτων προς αντικατάσταση του Π.Δ. 715/1979.
Το ισχύον Προεδρικό Διάταγμα 715/1979, που διέπει τις διαδικασίες αγοράς και μίσθωσης ακινήτων από φορείς του Δημοσίου και της ευρύτερης δημόσιας διοίκησης, δεν ανταποκρίνεται πλέον στις σύγχρονες ανάγκες και συνθήκες της αγοράς, ούτε στις επιχειρησιακές απαιτήσεις των Πανεπιστημίων. Οι προβλέψεις του Π.Δ. χαρακτηρίζονται από χρονοβόρες διαδικασίες, περιοριστική ερμηνεία των αναγκών και απουσία ευελιξίας, με αποτέλεσμα σημαντικές καθυστερήσεις και αναποτελεσματικότητα στην αξιοποίηση διαθέσιμων πόρων.
Πέραν των διοικητικών δυσλειτουργιών, παρατηρείται ιδιαίτερα χαμηλή απορρόφηση των διαθεσίμων κονδυλίων που προορίζονται για την απόκτηση ή αξιοποίηση ακινήτων, γεγονός που καταδεικνύει την επιτακτική ανάγκη αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου. Η υφιστάμενη νομοθεσία λειτουργεί ανασταλτικά, όχι μόνο ως προς τη διαχειριστική επάρκεια των φορέων, αλλά και ως προς την αποτελεσματική υλοποίηση στρατηγικών αναπτυξιακών σχεδιασμών.
2. Πρόβλεψη ξεχωριστού Τομεακού Προγράμματος για την Ενεργειακή Αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιριακών υποδομών.
Προτείνεται η δημιουργία και ένταξη στον σχεδιασμό της νέας Προγραμματικής Περιόδου ενός ειδικού χρηματοδοτικού προγράμματος για την ενεργειακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιριακών εγκαταστάσεων των Πανεπιστημίων. Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να απαντά στις αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες των ΑΕΙ, να υποστηρίζει τη μετάβασή τους σε ένα πιο βιώσιμο και φιλικό προς το περιβάλλον λειτουργικό μοντέλο και να ευθυγραμμίζεται με τις εθνικές και ευρωπαϊκές στρατηγικές για την πράσινη μετάβαση.
3. Αναθεώρηση της χρονικής διάρκειας των Έργων του νέου ΠΔΕ. Να υπάρχει διαβάθμιση λαμβάνοντας υπόψη το είδος και το κόστος των Νέων Έργων (πχ. αγορά κτιριακών εγκαταστάσεων).
Κρίνεται απαραίτητο να αναθεωρηθεί η ενιαία πρόβλεψη διάρκειας 18 μηνών για όλα τα Έργα, ανεξαρτήτως μεγέθους, αντικειμένου και βαθμού πολυπλοκότητας. Η υφιστάμενη ρύθμιση λειτουργεί περιοριστικά και συχνά καθιστά ανέφικτη την ουσιαστική υλοποίηση σύνθετων ή υψηλού κόστους παρεμβάσεων. Προτείνεται η καθιέρωση διαβαθμισμένων χρονικών πλαισίων, με βάση την κατηγορία και το ύψος του προϋπολογισμού των Νέων Έργων.
4. Παρακολούθηση του βαθμού απορρόφησης των διαθέσιμων κονδυλίων.
Προτείνεται η θέσπιση ενός θεσμικού μηχανισμού επιτήρησης και ανακατανομής των κονδυλίων λαμβάνοντας υπόψη το βαθμό απορρόφησης και υλοποίησης Έργων. Η πρόβλεψη αυτή θα λειτουργεί ως θετικό κίνητρο για τη βελτίωση του προγραμματισμού, της τεχνικής επάρκειας και της στρατηγικής ωρίμανσης των προτάσεων που υποβάλλουν τα Ιδρύματα, ενισχύοντας την κουλτούρα αποτελεσματικής διαχείρισης και αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εξασφάλιση της διαθεσιμότητας εξειδικευμένου προσωπικού.
5. Να δοθεί προτεραιότητα για την κυβερνοασφάλεια σε όλα τα ΑΕΙ. Ενίσχυση Μονάδων Ψηφιακής Διακυβέρνησης μέσω συνεργατικών Αναπτυξιακών Έργων.
Η ραγδαία αύξηση των ψηφιακών υποδομών στα Πανεπιστήμια, σε συνδυασμό με την ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτηση από τεχνολογίες πληροφορικής για την εκπαιδευτική, ερευνητική και διοικητική λειτουργία τους, καθιστά επιτακτική την ενίσχυση των μηχανισμών κυβερνοασφάλειας. Προτείνεται να δοθεί οριζόντια προτεραιότητα στη χρηματοδότηση δράσεων που αφορούν την ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων και των ψηφιακών υποδομών όλων των ΑΕΙ, ανεξαρτήτως μεγέθους ή γεωγραφικής θέσης.
Η στόχευση αυτή είναι αναγκαία για την προστασία ευαίσθητων προσωπικών και ερευνητικών δεδομένων, τη διασφάλιση της επιχειρησιακής συνέχειας των Ιδρυμάτων και τη συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την ασφάλεια των δικτύων και πληροφοριών (όπως η Οδηγία NIS2). Παράλληλα, θα συμβάλει στην ανάπτυξη μιας ενιαίας εθνικής στρατηγικής κυβερνοασφάλειας στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης.
6. Σύσταση Επιτροπής για τη διαπραγμάτευση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειες με τη ΔΕΗ για το σύνολο των ΑΕΙ.
Προτείνεται η σύσταση Ειδικής Επιτροπής σε εθνικό επίπεδο με αντικείμενο τη διαπραγμάτευση του κόστους προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για το σύνολο των ΑΕΙ, σε συνεργασία με τη ΔΕΗ. Σκοπός είναι η διαμόρφωση ευνοϊκότερων όρων τιμολόγησης, μέσω ενιαίας εκπροσώπησης και αξιοποίησης της αγοραστικής ισχύος που απορρέει από το μέγεθος του πανεπιστημιακού δικτύου.
Η δραματική αύξηση του ενεργειακού κόστους των τελευταίων ετών έχει επιβαρύνει σημαντικά τους προϋπολογισμούς των Ιδρυμάτων, επηρεάζοντας τη λειτουργία τους και περιορίζοντας τη δυνατότητα επενδύσεων σε υποδομές και εξοπλισμό. Ένα κεντρικά διαπραγματευμένο πλαίσιο προμήθειας ενέργειας, με ειδικούς όρους για τα ΑΕΙ, μπορεί να εξασφαλίσει σταθερότητα, διαφάνεια και σημαντική μείωση δαπανών, συμβάλλοντας στη βιώσιμη λειτουργία των Ιδρυμάτων.
7. Επαναφορά της έκτακτης χρηματοδότησης, καθώς τα κόστη ενέργειας, προσωπικού (αύξηση κατώτατου μισθού) και προμηθειών έχουν αυξηθεί σημαντικά.
Ζητείται η πρόβλεψη έκτακτης πρόσθετης χρηματοδότησης προς τα Πανεπιστήμια, όπως έχει δοθεί και σε προηγούμενα έτη, προκειμένου να καλυφθούν οι σημαντικές αυξήσεις στα κόστη ενέργειας, προσωπικού και βασικών προμηθειών. Οι αυξημένες απαιτήσεις λειτουργίας των Ιδρυμάτων σε συνδυασμό με εξωγενείς οικονομικές πιέσεις (όπως η διαρκής αύξηση του κατώτατου μισθού, η ανατίμηση των πρώτων υλών και οι διακυμάνσεις στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας) έχουν δημιουργήσει συνθήκες χρηματοδοτικής ασφυξίας για πολλά ΑΕΙ.
Η έκτακτη ενίσχυση κρίνεται απολύτως αναγκαία για τη διασφάλιση της εύρυθμης και αδιάλειπτης λειτουργίας των Πανεπιστημίων, καθώς και για την αποτροπή μετακύλισης του κόστους αυτών των αυξήσεων σε κρίσιμες λειτουργίες, όπως η φοιτητική μέριμνα, η συντήρηση των υποδομών ή η στήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Η κρατική μέριμνα με στοχευμένες, αλλά επαρκείς, ενισχύσεις διατηρεί την ισότιμη πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση και διασφαλίζει τον δημόσιο χαρακτήρα των ΑΕΙ, σε μία περίοδο που η σταθερότητα και η κοινωνική συνοχή αποτελούν προτεραιότητες σε εθνικό επίπεδο.
8. Να υπάρξει πρόβλεψη για τα Έργα της προηγούμενη ΠΠ που έχουν λήξει Οριζόντια στις 30/4/2025.
Κρίνεται απολύτως αναγκαίο να υπάρξει ειδική πρόβλεψη για τα έργα που εντάχθηκαν στην προηγούμενη Προγραμματική Περίοδο και τα οποία λήγουν οριζόντια στις 30/4/2025, ανεξαρτήτως βαθμού υλοποίησης ή ειδικών συνθηκών που καθυστέρησαν την πρόοδό τους.
Πολλά από τα έργα αυτά αντιμετώπισαν αντικειμενικές δυσκολίες, όπως καθυστερήσεις στις εγκρίσεις, μεταβολές στο θεσμικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο, αλλά και επιπτώσεις από εξωτερικούς παράγοντες ή/και νομικές διαδικασίες (πχ. προσφυγές στα Διοικητικά Δικαστήρια). Για τον λόγο αυτό, προτείνεται να εξεταστεί:
• είτε η δυνατότητα τεκμηριωμένης παράτασης υλοποίησης για ορισμένες κατηγορίες έργων,
• είτε η ένταξή τους στη νέα Προγραμματική Περίοδο με απλοποιημένες διαδικασίες, ώστε να διασφαλιστεί η ολοκλήρωσή τους και να μην απωλεσθούν πολύτιμοι πόροι που έχουν ήδη δεσμευτεί.
ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ
Η 5η Σύνοδος Αντιπρυτάνεων Εξωστρέφειας και Διεθνών Σχέσεων μετά τη συνεδρίασή της στο πλαίσιο της 108ης Συνόδου Πρυτάνεων των Ελληνικών ΑΕΙ διαπιστώνει την εξαιρετικά πλούσια δραστηριότητα των Ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων στον τομέα της διεθνοποίησης όπως αυτή αποτυπώνεται:
● στη συνεχή και ισχυρή ερευνητική τους παρουσία,
● τη βελτίωση της φήμης των Ελληνικών ΑΕΙ,
● τις συνεργασίες με εμβληματικά πανεπιστήμια του εξωτερικού,
● την επιτυχημένη συμμετοχή σε Ευρωπαϊκές Συμμαχίες και
● την αυξανόμενη προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών σε Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ) και Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ)
συμπεριλαμβανομένων των Ξενόγλωσσων ΠΠΣ.
Επισημαίνεται η θετική συμβολή της Study In Greece στην υποστήριξη των πρωτοβουλιών διεθνοποίησης.
Συνεκτιμώντας τη δυναμική της διεθνοποίησης των Ελληνικών Πανεπιστημίων και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, η Σύνοδος Αντιπρυτάνεων Εξωστρέφειας και Διεθνών Σχέσεων εισηγείται:
● την άμεση συνδρομή του Υπουργείου Εξωτερικών και των συναρμόδιων φορέων για τη βελτίωση της παρεχόμενης υποστήριξης από Πρεσβείες και Προξενεία ανά τον κόσμο αναφορικά με την ταχεία και αποτελεσματική χορήγηση θεωρήσεων εισόδου (Visas) για φοιτητές/τριες που έχουν γίνει αποδεκτοί/ές για φοίτηση σε Ξενόγλωσσα Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών. Η Σύνοδος υποστηρίζει ενθέρμως την απόφαση της Μόνιμης Επιτροπής Διεθνοποίησης των ΑΕΙ για τη σύσταση Διυπουργικής Επιτροπής Συνεργασίας, με αρμοδιότητα το συντονισμό́ και τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν στην απλοποίηση των διαδικασιών έκδοσης visa για σπουδές αλλοδαπών φοιτητών/τριών, καθώς και την έλευση αλλοδαπών συναδέλφων/ερευνητών σε Ελληνικά Πανεπιστήμια στο πλαίσιο ακαδημαϊκής ανταλλαγής, η οποία θα περιλαμβάνει εκπροσώπους από τα ακόλουθα Υπουργεία: Εξωτερικών, Εσωτερικών, ΥΠΑΙΘΑ, Μετανάστευσης & Ασύλου. Η καθυστέρηση της χορήγησης visa συνεπάγεται σημαντική μείωση του αριθμού των εισερχόμενων αλλοδαπών φοιτητών, δυσχεραίνει την εκπαιδευτική/ερευνητική συνεργασία με αλλοδαπά Πανεπιστήμια και δημιουργεί αυξημένο φόρτο διοικητικής υποστήριξης των ΞΠΠΣ
● την καταβολή εθνικής χρηματοδότησης για την υποστήριξη της συμμετοχής των ελληνικών ΑΕΙ σε συμμαχίες Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων (European Universities Alliances). Η έως τώρα πολύ επιτυχημένη συμμετοχή ελληνικών πανεπιστημίων στη φιλόδοξη αυτή πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δυσχεραίνεται από την υποχρέωση κάλυψης του 20% των σχετικών προϋπολογισμών από ίδιους πόρους
● την αναγκαιότητα αυτόματης αναγνώρισης της ακαδημαϊκής πιστοποίησης κοινών προγραμμάτων σπουδών ή/και μικροδιαπιστευτηρίων, η οποία προέρχεται από Εθνική Αρχή Πιστοποίησης έτερου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή φορείς πιστοποίησης αναγνωρισμένων Πανεπιστημίων της αλλοδαπής (π.χ. των ΗΠΑ)
● τη μέριμνα για την ανάπτυξη ενός πλαισίου διεθνοποίησης το οποίο θα απλοποιεί τις προσπάθειες ανάπτυξης κοινών προγραμμάτων σπουδών των δημοσίων ΑΕΙ. Η επικείμενη σύσταση και λειτουργία Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης καθιστά τη μείωση της γραφειοκρατίας επιτακτική ώστε να αποφευχθεί η ύπαρξη πανεπιστημίων “δύο ταχυτήτων”.
● την ενίσχυση και την περαιτέρω στελέχωση των μονάδων διεθνοποίησης με εξειδικευμένο προσωπικό. Η ανάπτυξη του εξωστρεφούς και διεθνούς χαρακτήρα των ελληνικών πανεπιστημίων απαιτεί πλέον συστηματική υποστήριξη, σχεδιασμό και παρακολούθηση
● την παροχή νομικού πλαισίου και διευκολύνσεων για την αύξηση του αριθμού των αλλοδαπών μελών ΔΕΠ αλλά και του αλλοδαπού διοικητικού προσωπικού καθώς όπως επισημάνθηκε κατά τη διάρκεια εργασιών της συνόδου, το ποσοστό του διεθνούς προσωπικού στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι ιδιαιτέρως χαμηλό (πολύ κάτω του 5%)
● την αύξηση των δεικτών που σχετίζονται με τη διεθνοποίηση στην αξιολόγηση των επιδόσεων των Πανεπιστημίων από την ΕΘΑΑΕ λαμβάνοντας υπόψη και τη σημασία που αποδίδουν στη διεθνοποίηση οι διεθνείς οργανισμοί κατάταξης ακαδημαϊκών ιδρυμάτων
● την ανάπτυξη Εθνικής Πολιτικής Διεθνοποίησης που μεταξύ άλλων θα πραγματεύεται:
- τη συστηματική προβολή των μη-ακαδημαϊκών παραμέτρων ως σημαντικών παραγόντων προσέλκυσης αλλοδαπών φοιτητών (ασφάλεια, δυνατότητες διαμονής, κόστος ζωής, πολιτισμός κλπ)
- τη διευκόλυνση της ένταξης αλλοδαπών φοιτητών/τριων (π.χ. σε θέματα φοιτητικής στέγης, χορήγησης ΑΦΜ, εστίασης, ανοίγματος λογαριασμών)
- τη λήψη μέριμνας ώστε αλλοδαποί/ές φοιτητές/τριες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης να μπορούν να εκπονήσουν πρακτική άσκηση αλλά και να αποκτούν δικαίωμα εργασίας μετά την αποφοίτησή τους έστω για σύντομο χρονικό διάστημα
- τις περιοχές/επιστημονικά αντικείμενα προτεραιότητας
- την αναγνώριση της εικονικής κινητικότητας (Ψηφιακή Διεθνοποίηση) σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ανώτατης Εκπαίδευσης
- τον τρόπο αξιοποίησης (νομοθετικές ρυθμίσεις για την εφαρμογή τους) και τεχνικής υποστήριξης των προγραμμάτων σύντομης διάρκειας και των μικροδιαπιστευτηρίων
Προτείνεται τα θέματα που άπτονται της Εθνικής Πολιτικής Διεθνοποίησης να συζητηθούν περαιτέρω από την Μόνιμη Επιτροπή Διεθνοποίησης
● την αναγνώριση των αρνητικών επιπτώσεων από την ύπαρξη αλλά και την υπερ-προβολή θεμάτων παραβατικότητας στις προσπάθειες διεθνοποίησης των πανεπιστημίων και συστήνει την αποφυγή πολιτικά πολωμένων προσεγγίσεων. Είναι σαφές ότι για αλλοδαπούς φοιτητές/τριες και τις οικογένειές τους η έλλειψη αισθήματος ασφάλειας αποτελεί ισχυρό αποτρεπτικό παράγοντα για την επιλογή της Ελλάδας ως προορισμού σπουδών.
● την προβολή του έργου των Τμημάτων που θεραπεύουν καλλιτεχνικά αντικείμενα ως ιδιαίτερου στοιχείου της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης που μπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον αλλοδαπών φοιτητών και παράλληλα την ανάπτυξη ενός μηχανισμού/πλαισίου αναγνώρισης υπό προϋποθέσεις του καλλιτεχνικού έργου ως αντίστοιχου του επιστημονικού και ερευνητικού έργου, με στόχο την ανάδειξη των Τμημάτων αυτών στο διεθνές περιβάλλον.
● τη διεύρυνση του πλαισίου ίδρυσης και λειτουργίας Ξενόγλωσσων ΠΠΣ (π.χ. ιδρυματικά ή διατμηματικά προγράμματα) καθώς η εστίαση του υπάρχοντος νομικού πλαισίου αφορά την ίδρυση ξενόγλωσσων προγραμμάτων από Τμήματα
● τη διερεύνηση της δυνατότητας αύξησης της χρηματοδότησης στο πλαίσιο του προγράμματος “Διεθνοποίηση των Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών των ΑΕΙ” με στόχο την οικονομική ενίσχυση των εγκεκριμένων αιτήσεων μη ενισχυόμενων λόγω εξάντλησης της δημόσιας δαπάνης της Πρόσκλησης.
Μ.Ο.Δ.Υ. των Ε.Λ.Κ.Ε.
Απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Ε.Λ.Κ.Ε.
Έχοντας υπόψη ότι οι Ε.Λ.Κ.Ε. των Πανεπιστημίων αποτελούν κομβική αναπτυξιακή υπηρεσία των ιδρυμάτων και κινητήριο μοχλό για την ενίσχυση και προαγωγή της έρευνας της χώρας, προτείνεται να απλοποιηθεί περαιτέρω το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους, με στοχευμένες νομοθετικές παρεμβάσεις.
Ειδικότερα, προκρίνονται παρεμβάσεις ως προς τα εξής σημεία:
– Κατάργηση της διαδικασίας της ανάληψης υποχρέωσης.
– Κατάργηση της τήρησης του Μητρώου Δεσμεύσεων.
– Απλοποίηση των δημοσιονομικών αναφορών που υποβάλλουν οι Ε.Λ.Κ.Ε..
– Άρση του χρονικού περιορισμού της πενταετίας στη σύναψη συμβάσεων εργασίας ή ανάθεσης έργου που συνάπτονται για τις ανάγκες έργων/ προγραμμάτων που δεν έχουν συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης.
– Αύξηση του ορίου απευθείας ανάθεσης στις 60.000 ευρώ και αύξηση του ορίου για τις δαπάνες ήσσονος σημασίας.
– Καθορισμός νέου μειωμένου ποσοστού έως 50% της συμβατικής αξίας πλην ΦΠΑ, ως δυνητική υποχρέωση, για εγγυητικές επιστολές προκαταβολής για όλους τους οικονομικούς φορείς, για συμβάσεις κάτω από το όριο της απευθείας ανάθεσης.
– Αύξηση χρόνου υπογραφής δημόσιας σύμβασης στις είκοσι (20) ημέρες.
– Διόρθωση της διάταξης περί μισθώσεων ακινήτων που είναι αναγκαίες για την εκτέλεση έργων/προγραμμάτων του Ε.Λ.Κ.Ε., με διαγραφή της αναφοράς σε μισθώσεις μεταφορικών μέσων, εργαστηριακού ή συμβατικού εξοπλισμού.
– Προσθήκη ειδικής διάταξης περί διαδικασιών γευμάτων εργασίας, καθώς διαπιστώνεται δυσχέρεια ως προς την τήρηση των διατάξεων του νόμου περί προμηθειών. Η εν λόγω ρύθμιση δεν περιλαμβάνει τις υπηρεσίες catering, όπου ακολουθούνται οι διαδικασίες ανάθεσης.
– Κατάργηση της υποχρέωσης ανάρτησης περιλήψεων των διακηρύξεων στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και στις εφημερίδες και ανάρτηση αυτών μόνο στο ΚΗΜΔΗΣ.
-Κατάργηση της υποχρέωσης ελέγχου της εγκυρότητας εγγυητικών επιστολών συμμετοχής καλής εκτέλεσης και καλής λειτουργίας για αναθέσεις μικρής αξίας.
-Κατάργηση της υποχρέωσης της Αναθέτουσας Αρχής να κοινοποιεί στην Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. και σε κάθε ενδιαφερόμενο τρίτο τις υποβληθείσες από τους υποψηφίους προσφυγές.
-Διεύρυνση του χρόνου ανταπόκρισης της Αναθέτουσας Αρχής σε περίπτωση κατάθεσης
Πρόβλεψη ποσοστού παρακράτησης επί του προϋπολογισμού έργων, τη διαχείριση των οποίων αναλαμβάνουν οι Ε.Λ.Κ.Ε. για την κάλυψη λειτουργικού κόστους
Δεδομένου ότι, τα διαχειριστικά και λειτουργικά κόστη που καλύπτονται από πόρους των Ε.Λ.Κ.Ε. των Πανεπιστημίων βαίνουν σταθερά αυξανόμενα και σε συνδυασμό με την αντίθετη τάση που επικρατεί με μη πρόβλεψη έμμεσων δαπανών ή και ρητή απαγόρευση στις προσκλήσεις που εκδίδονται από Υπηρεσίες Διαχείρισης για κάλυψη λειτουργικών δαπανών μέσω αυτών, έχει ως συνέπεια να τίθενται θέματα βιωσιμότητας των Ε.Λ.Κ.Ε., λόγω εξάντλησης των πόρων. Ειδικότερα επισημαίνεται ότι, οι Ε.Λ.Κ.Ε. των Πανεπιστημίων χρησιμοποιούν τα περιορισμένα διαθέσιμα τους κυρίως για ταμειακές διευκολύνσεις δράσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη έως ότου καταβληθούν οι χρηματοδοτήσεις και για την κάλυψη κόστους απασχόλησης συμβασιούχων και λοιπών συναφών λειτουργικών δαπανών, καθώς τα Πανεπιστήμια υποχρηματοδοτούνται, είναι υποστελεχωμένα και δεν μπορούν να καλύψουν τις λειτουργικές ανάγκες με το υπάρχον μόνιμο προσωπικό. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προβλήματα διαρκώς εντείνονται, προτείνεται πλην της εκπόνησης μελέτης βιωσιμότητας από τον εκάστοτε Ε.Λ.Κ.Ε., να συζητηθεί διακριτά με κάθε Υπηρεσία Διαχείρισης η επιτακτικότητα πρόβλεψης έμμεσων δαπανών για την κάλυψη κατ ́ ελάχιστο του λειτουργικού και διαχειριστικού κόστους κάθε έργου/ προγράμματος που εντάσσεται για διαχείριση στον Ε.Λ.Κ.Ε.. Σχετικές επιστολές έχουν σταλεί ήδη προς την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης, το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας και το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, όπου αναμένονται σχετικές απαντήσεις/διευκρινίσεις.
Χρονική μετάθεση της υποχρεωτικής έναρξης της λειτουργίας της Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης στις λοιπές δαπάνες των Ε.Λ.Κ.Ε.
Από την 1η/06/2025 θα πρέπει οι συμβασιούχοι απασχολούμενοι που αμείβονται μέσω Ε.Λ.Κ.Ε. να υποβάλλουν τα παραστατικά τους μέσω πιστοποιημένου παρόχου ηλεκτρονικού τιμολογίου. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΑΑΔΕ δεν έχει ολοκληρώσει και δεν έχει διαθέσει ακόμα τη σχετική εφαρμογή σε λειτουργία και η νέα διαδικασία αναμένεται να δημιουργήσει καθυστέρηση στον έλεγχο, εκκαθάριση και πληρωμή των αμοιβών, ενδέχεται να απαιτηθεί νέα χρονική μετάθεση της υποχρεωτικής έναρξης λειτουργίας της Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης στις λοιπές δαπάνες των Ε.Λ.Κ.Ε., προκειμένου να καταστεί εφικτή η καταβολή των δεδουλευμένων του τρέχοντος μηνός προς τους απασχολούμενος. Παράλληλα, εξετάζεται η συμβατότητα του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Ε.Λ.Κ.Ε. με την εφαρμογή της διαδικασίας της αυτοτιμολόγησης, που προβλέπεται στα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, μέσω των Πληροφοριακών τους Συστημάτων για τις αμοιβές των τρίτων.
Υποχρέωση/Υπόχρεοι υποβολής δήλωσης μη σύγκρουσης συμφερόντων στο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027
Σε συνέχεια των εγκυκλίων που εκδόθηκαν σχετικά με την υποχρέωση υποβολής δήλωσης περί μη σύγκρουσης συμφερόντων στο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027 και προκειμένου να διερευνηθεί η οριοθέτηση των υπόχρεων υπογραφής και υποβολής αυτής και η οριζόντια κοινή διαχείριση του θέματος προτείνεται η συγκρότηση ομάδας εργασίας αποτελούμενη από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, το Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
ΕΛΚΕ
Αναγκαιότητα για περαιτέρω απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Ε.Λ.Κ.Ε.
Οι Ε.Λ.Κ.Ε. υποστηρίζουν οικονομικά και διαχειριστικά πολλές λειτουργικές, αναπτυξιακές και ερευνητικές δράσεις των Πανεπιστημίων και ως εκ τούτου προκύπτει η ανάγκη για στοχευμένες νομοθετικές παρεμβάσεις για την περαιτέρω απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας τους. Ειδικότερα, διατάξεις που αφορούν σε μείωση της γραφειοκρατίας και άπτονται της ορθολογικής και αποτελεσματικής οργάνωσης και της επιτάχυνσης της λειτουργίας των Ε.Λ.Κ.Ε. αφορούν σε ρυθμίσεις σχετικές με την παρακολούθηση των προϋπολογισμών, των δεσμεύσεων και της εκτέλεσης δαπανών των Ε.Λ.Κ.Ε, τις προμήθειες, των διαδικασιών κατανομής χρηματοδοτήσεων σε μονάδες των Πανεπιστημίων, της σύναψης και ανανέωσης συμβάσεων απασχολούμενων για τις ανάγκες έργων/ προγραμμάτων, φορολογικές απλοποιήσεις διαδικασιών για υλοποίηση Ευρωπαϊκών Έργων καθώς και χορήγηση κινήτρων για προσέλκυση αλλοδαπών ερευνητών.
Για την επίτευξη του μετασχηματισμού του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Ε.Λ.Κ.Ε. προτείνεται, το Προεδρείο της Συνόδου να αναλάβει το αμέσως προσεχές διάστημα το συντονισμό των ενεργειών με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ώστε το συντομότερο δυνατό να καταστεί εφικτή η προώθηση διατάξεων για τη βελτιστοποίηση και επιτάχυνση της λειτουργίας των Μ.Ο.Δ.Υ. των Ε.Λ.Κ.Ε. καθώς και η έκδοση εγκυκλίων που εκκρεμούν σύμφωνα με τα ισχύοντα στο ν.4957/2022.
Νομοθετική πρόταση οριστικής επίλυσης του θέματος διεκδίκησης κρατήσεων από το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (Μ.Τ.Π.Υ.) επί πρόσθετων αμοιβών που καταβάλλονται από τους Ε.Λ.Κ.Ε.
Λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογιακή εξέλιξη του θέματος προτείνεται νομοθετική παρέμβαση με στόχο την οριστική αποσαφήνιση της μη υπαγωγής των αποδοχών των απασχολουμένων σε έργα/προγράμματα των Ε.Λ.Κ.Ε. στις κρατήσεις του Μ.Τ.Π.Υ.. Πιο συγκεκριμένα, στην παρ. 7 του άρθρου 246 ν. 4957/2022 (Α’ 141) μετά τη φράση «σε έργα/προγράμματα του Ε.Λ.Κ.Ε» προστίθεται η φράση «δεν υπόκεινται στις κρατήσεις του π.δ. 422/1981 (Α 114)» και ως εκ τούτου η εν λόγω παράγραφος διαμορφώνεται ως εξής: «…7. Οι πάσης φύσεως αποδοχές των απασχολούμενων σε έργα/προγράμματα του Ε.Λ.Κ.Ε δεν υπόκεινται στις κρατήσεις του π.δ. 422/1981 (ΦΕΚ Α 114) και καταβάλλονται μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής.».
Διεκδίκηση πρόβλεψης εξόδων διαχείρισης στις έμμεσες δαπάνες επί του προϋπολογισμού έργων, τη διαχείριση των οποίων αναλαμβάνουν οι Ε.Λ.Κ.Ε.
Τα διαχειριστικά και λειτουργικά κόστη που καλύπτονται από πόρους των Ε.Λ.Κ.Ε., προκειμένου να καταστεί εφικτή η ομαλή λειτουργία της Μ.Ο.Δ.Υ. αλλά και όλων των δομών και υποδομών των Πανεπιστημίων βαίνουν σταθερά αυξανόμενα, καθώς ο ν. 4957/2022 προβλέπει τη λειτουργία νέων μονάδων δίχως όμως να υπάρχει ανάλογη ενίσχυση των Πανεπιστημίων με πόρους για την ίδρυση, στελέχωση και λειτουργία αυτών. Ως εκ τούτου, καθώς οι ανάγκες για την εξεύρεση διαθέσιμων πόρων έχουν εκτοξευτεί, οι Ε.Λ.Κ.Ε. συστηματικά χρηματοδοτούν από διαθέσιμους πόρους τη στελέχωση με ανθρώπινο δυναμικό πολλών δομών του Πανεπιστημίου που έχουν στόχο την εξυπηρέτηση της φοιτητικής κοινότητας, εφόσον τα ιδρύματα αδυνατούν να καλύψουν τα κόστη, λόγω μειωμένης τακτικής χρηματοδότησης από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. αλλά και υποστελέχωσης των ιδρυμάτων με μόνιμο προσωπικό.
Το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί περαιτέρω σε συνδυασμό με την έλλειψη πρόβλεψης εξόδων διαχείρισης επί των προϋπολογισμών έργων τη διαχείριση των οποίων αναλαμβάνουν οι Ε.Λ.Κ.Ε., η βιωσιμότητα των οποίων πλέον έχει τεθεί εν κινδύνω. Ειδικότερα επισημαίνεται ότι, οι Ε.Λ.Κ.Ε. των Πανεπιστημίων χρησιμοποιούν τα διαθέσιμα τους κυρίως για ταμειακές διευκολύνσεις δράσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη έως ότου καταβληθούν οι χρηματοδοτήσεις και για την κάλυψη κόστους απασχόλησης συμβασιούχων και λοιπών συναφών λειτουργικών δαπανών. Προς την κατεύθυνση αυτή, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη για τη διεκδίκηση πρόβλεψης έμμεσων δαπανών προς όλα τα συναρμόδια Υπουργεία για την κάλυψη κατ ́ ελάχιστο του λειτουργικού και διαχειριστικού κόστους κάθε έργου/ προγράμματος που εντάσσεται για διαχείριση στο Ε.Λ.Κ.Ε..
Υλοποίηση Δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» μέσω της Επιτελικής Δομής ΕΣΠΑ του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α.
Αναφορικά με τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» που υλοποιούνται από τους Ε.Λ.Κ.Ε. των Πανεπιστημίων μέσω της Επιτελικής Δομής του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. διαπιστώνονται αρκετά διαχειριστικά προβλήματα.
Ειδικότερα, επισημαίνεται για άλλη μία φορά το εξαιρετικά στενό χρονικό περιθώριο για την υλοποίηση των δράσεων λόγω καθυστερήσεων στις αξιολογήσεις και στις εντάξεις έργων, με αποτέλεσμα αρκετές δράσεις να μη καταστεί εφικτό να απορροφήσουν τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό, λόγω αδυναμίας ολοκλήρωσης του φυσικού αντικειμένου.
Για τις «Συμπράξεις Ερευνητικής Αριστείας» αναμένεται να διευθετηθεί άμεσα το πρόβλημα που έχει ανακύψει με την μη επιλεξιμότητα του ΦΠΑ της δράσης. Επιπλέον, ανησυχία έχει προκαλέσει η καθυστέρηση στην καταβολή χρηματοδοτήσεων στη δράση «Πανεπιστήμια Αριστείας» γεγονός που έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην εξόφληση των προμηθευτών που παραδίδουν τους εξοπλισμούς, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των συμβάσεων, καθώς τα Πανεπιστήμια αδυνατούν να εξοφλήσουν μέσω δανειοδοτήσεων από ίδιους πόρους τα υψηλά κόστη.
Αναφορικά με τη Δράση «Εμπιστοσύνη στα Αστέρια μας – Trust Your Stars», η οποία σύμφωνα με ενημέρωση θα αξιολογηθεί από την Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α., αλλά για την υλοποίησή της θα απαιτηθεί η μετάπτωσή της στο Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» με πόρους του ΕΣΠΑ2021 – 2027, επισημάνθηκε ότι θα πρέπει το συντομότερο δυνατό να ολοκληρωθούν οι διεργασίες, ώστε να ενημερωθούν τα Πανεπιστήμια για το χρόνο έναρξης υλοποίησης αλλά και τους επιμέρους όρους αυτής.
Τέλος, τα Πανεπιστήμια επισήμαναν για ακόμα μία φορά την αναγκαιότητα πρόβλεψης για την κάλυψη των εξόδων διαχείρισης/έμμεσων δαπανών, λόγω του υψηλού διαχειριστικού κόστους που επιβαρύνονται για την προετοιμασία της υποβολής των προτάσεων και για την υλοποίηση των δράσεων που εντάσσονται.
