Λίγες ημέρες μετά την εκδήλωση του επίσημου ενδιαφέροντος της αμερικανικής Chevron για έρευνες νοτίως της Κρήτης, αλλά και ενόψει της συνάντησης του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Λίβυο ομόλογό του, η Ελλάδα απαντά στη ρηματική διακοίνωση της Λιβύης με ημερομηνία 27 Μαΐου όπου αποτυπώνονταν οι διεκδικήσεις της Τρίπολης στην Ανατολική Μεσόγειο με βάση τις προβλέψεις του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Ελλάδα απαντά στη Λιβύη
Η επιστολή είναι εκτενής και αναλυτική, αναφέρεται ουσιαστικά σε όλα τα ζητήματα που θέτει η Λιβύη εις βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, με την ελληνική πρωτεύουσα να αναπτύσσει για ακόμα μία φορά τους τελευταίους μήνες τις θέσεις της αναφορικά με τον τρόπο χάραξης των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, αποκρούοντας παραλλήλως την πειρατική λογική που επιχειρεί να επιβάλλει- και δια της Λιβύης- στην ευρύτερη περιοχή η Άγκυρα.
Η Αθήνα απορρίπτει ξανά το τουρκολιβυκό μνημόνιο, επισημαίνοντας ότι Τουρκία και Λιβύη δεν έχουν αντικείμενες ακτές, άρα κοινά θαλάσσια σύνορα, και πως η εν λόγω συμφωνία είναι αντίθετη με τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας, καθώς αγνοεί τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών και δη της Κρήτης και των Δωδεκανήσων.
Το τουρκολιβυκό μνημόνιο και η ελληνο-αιγυπτιακή ΑΟΖ
Σε πλήρη αντίστιξη με το τουρκολιβυκό μνημόνιο, στην ελληνική επιστολή αναδεικνύεται η νομιμότητα της ελληνο-αιγυπτιακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης ως αποτέλεσμα διμερούς διαπραγμάτευσης, στη βάση των προβλέψεων του Δικαίου της Θάλασσας, αλλά και ως υπόδειγμα σεβασμού στις αρχές της καλής γειτονίας. Η συμφωνία του Αυγούστου 2020 είχε προκύψει τότε ως η πρώτη έμπρακτη απάντηση αμφισβήτησης του τουρκολιβυκού μνημονίου, με την Ελλάδα και την Αίγυπτο να συμπλέουν έκτοτε στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης και η υφαλοκρηπίδα της Λιβύης
Στην ελληνική επιστολή επαναλαμβάνεται ότι τα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, για τα οποία μόλις την περασμένη Τετάρτη εκδηλώθηκε το ενδιαφέρον προς έρευνα και εκμετάλλευση της αμερικανικής Chevron, εμπίπτουν αποκλειστικά σε ελληνική δικαιοδοσία.
Υπενθυμίζεται ότι με έτερη ρηματική διακοίνωση η Τρίπολη είχε αμφισβητήσει το δικαίωμα της Ελλάδα να εκδίδει άδειες έρευνας στις εν λόγω περιοχές, αποτυπώνοντας τη μέση γραμμή μεταξύ των δύο χωρών με το σκεπτικό ότι αυτή χαράσσεται με βάση τις ηπειρωτικές ακτές των δύο χωρών. Οι εν λόγω αιτιάσεις της Λιβύης είχαν απαντηθεί με ρηματική διακοίνωση στα Ηνωμένα Έθνη με ημερομηνία 5 Αυγούστου 2025.
Η Αθήνα επίσης απορρίπτει συνολικά τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της Λιβύης στην Ανατολική Μεσόγειο όπως αυτά αποτυπώθηκαν στη ρηματική διακοίνωση της Τρίπολης με ημερομηνία 27ης Μαΐου, επισημαίνοντας ότι οι ευθείες γραμμής βάσης και το κλείσιμο του κόλπου της Σύρτης χαράχθηκαν κατά τρόπο αντίθετο με τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας.
Επισημαίνεται επίσης ότι το ανατολικό όριο των εξωτερικών συνόρων ταυτίζεται με αυτό του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, αγνοώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών, συμπεριλαμβανομένων ακόμα και των δυνητικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια από τις ελληνικές ακτές.
Στο συγκεκριμένο σημείο απορρίπτεται ρητά η θέση της Λιβύης ότι η μέση γραμμή μεταξύ των δύο χωρών χαράσσεται με βάση τις ηπειρωτικές ακτές, αγνοώντας την ύπαρξη των ελληνικών νησιών.
Οι ρηματικές διακοινώσεις της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη μπορεί να απαντούν στις αιτιάσεις της Λιβύης, ουσιαστικά όμως στρέφονται έναντι του τουρκικού αναθεωρητισμού που αναπτύσσεται στην Ανατολική Μεσόγειο, υπό το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» και με όχημα το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Στην Αθήνα είναι πλήρως κατανοητό ότι οι θέσεις της μεταβατικής κυβέρνησης της Τρίπολης υπαγορεύονται ουσιαστικά από την Άγκυρα καθώς συμπίπτουν πλήρως με την τουρκική θεώρηση στα ζητήματα οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών.
Ο Γεραπετρίτης και η πίεση προς τη Λιβύη
Οι επίσημες απαντήσεις της Αθήνας στοιχειοθετούν την ελληνική ατζέντα για την επικείμενη συνάντηση του κ. Γεραπετρίτη με τον υπουργό Εξωτερικών της μεταβατικής κυβέρνησης της Τρίπολης- είναι προγραμματισμένη για την ερχόμενη Τετάρτη- όπου και η ελληνική αντιπροσωπεία θα επιδιώξει να ασκήσει πίεση προς τη Λιβύη προκειμένου να επανεκκινήσουν οι συζητήσεις περί χάραξης ΑΟΖ- υφαλοκρηπίδας από το σημείο που είχαν διακοπεί το 2010-11.
Η Αθήνα έχει ήδη ορίσει τεχνική επιτροπή, με επικεφαλής την υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, ενώ προφανές προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε σύγκλιση είναι η απόσυρση του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Το αγκάθι
Όπως, όμως, έγινε πλήρως κατανοητό κατά την επίσκεψη του κ. Γεραπετρίτη στην Τρίπολη τον περασμένο Ιούλιο, το καθεστώς Ντιμπεϊμπά, επί της ουσίας δορυφοροποιημένο από την Άγκυρα, δεν πρόκειται να αποστεί από την εν λόγω συμφωνία, καθιστώντας τις συζητήσεις με την Αθήνα εκ προοιμίου δυσχερείς.
Παρά το γεγονός αυτό στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών διαβλέπουν στη συγκεκριμένη συγκυρία την ευκαιρία να φέρουν την Τρίπολη στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης όπου και θα αναδειχθούν ξανά οι ελληνικές θέσεις στη βάση της διεθνούς νομιμότητας.
