Νέα πύλη εισόδου στην Ευρώπη η διαδρομή από τη Λιβύη στην Κρήτη
Οι ελληνικές Ακτοφυλακές ανακοίνωσαν ότι από την Πέμπτη έχουν φτάσει στην Κρήτη 543 μετανάστες από τη Λιβύη, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό από την αρχή του έτους σε περίπου 4.000 — αριθμός που αντιστοιχεί σχεδόν στο 80% του συνόλου των αφίξεων που είχαν καταγραφεί το 2024 μέχρι σήμερα.
Η διαδρομή από το λιμάνι της Τομπρούκ στη Λιβύη προς την Κρήτη φαίνεται να καθιερώνεται ως η νέα κύρια μεταναστευτική οδός προς την Ευρώπη, προκαλώντας εύλογη ανησυχία στις αρχές και στις τοπικές κοινωνίες.
Σύμφωνα με το συνδικάτο των λιμενικών της Κρήτης, στο οποίο αναφέρεται και το διεθνές πρακτορείο DPA, περίπου 5.100 άτομα είχαν φτάσει στην Κρήτη μόνο το 2024, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, λόγω των ευνοϊκότερων καιρικών συνθηκών και των πιο ήρεμων θαλασσών.
Η πίεση στο νησί είναι ήδη αισθητή, καθώς η Κρήτη —παραδοσιακά εκτός των βασικών μεταναστευτικών διαδρομών, σε αντίθεση με τα Δωδεκάνησα ή τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου— υποδέχεται πλέον σχεδόν το ένα τρίτο των αφίξεων μεταναστών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, μέχρι τις 18 Μαΐου, 11.305 άνθρωποι έχουν φτάσει στην Ελλάδα δια θαλάσσης από την αρχή του έτους. Πέρυσι, το αντίστοιχο σύνολο ήταν περίπου 54.000 αφίξεις, κυρίως σε Λέσβο, Σάμο και Κω.
Επικίνδυνη διαδρομή
Πολλοί από τους μετανάστες που φτάνουν στην Κρήτη προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες ή χώρες που αντιμετωπίζουν έντονα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, όπως το Σουδάν, η Ερυθραία, η Συρία και το Αφγανιστάν.
Η διαδρομή μέσω Λιβύης θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνη, καθώς πολλοί πρόσφυγες έχουν περάσει μήνες ή και χρόνια σε άτυπα κέντρα κράτησης, εκτεθειμένοι σε κακομεταχείριση και εκβιασμούς από διακινητές.
Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο, και ειδικότερα τον Κανονισμό του Δουβλίνου, οι αιτούντες άσυλο οφείλουν να υποβάλουν αίτηση στο πρώτο κράτος-μέλος της ΕΕ στο οποίο φτάνουν.
Αυτό επιβαρύνει χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, που λόγω γεωγραφικής θέσης αποτελούν τα πρώτα σημεία εισόδου στην Ένωση. Η Αθήνα έχει επανειλημμένα ζητήσει από την Ε.Ε. δικαιότερη ανακατανομή των αιτούντων άσυλο, με δέσμευση όλων των χωρών-μελών, ενώ ταυτόχρονα εκφράζει την έντονη αντίθεσή της στα σχέδια του Βερολίνου να επιστρέψει πρόσφυγες στην Ελλάδα, με το επιχείρημα ότι έχουν ήδη λάβει άσυλο εδώ.
Το πρόβλημα αποκτά και ανθρωπιστική διάσταση, καθώς οι δομές φιλοξενίας στην Κρήτη δεν είναι σχεδιασμένες για τόσο μεγάλο όγκο.
Κάτοικοι και τοπικές αρχές ζητούν περισσότερη ενίσχυση από το κράτος και την Ε.Ε., ώστε να διασφαλιστεί η αξιοπρεπής διαχείριση των προσφύγων, αλλά και να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή στις περιοχές υποδοχής.
Καθώς το καλοκαίρι πλησιάζει, η Κρήτη φαίνεται πως θα βρεθεί στο επίκεντρο της μεταναστευτικής πίεσης στην Ανατολική Μεσόγειο, δοκιμάζοντας όχι μόνο τις αντοχές των υποδομών, αλλά και την ικανότητα της Ευρώπης να ανταποκριθεί συλλογικά σε μια χρόνια πρόκληση.
