Ενόψει της ολοκλήρωσης του πενταετούς ανασκαφικού προγράμματος στην αρχαία Λύκτο/Λύττο, ο Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας Βασίλης Κεγκέρογλου, συνοδευόμενος από τους Αντιδημάρχους Καλλιόπη Αποστολογιωργάκη, Μανώλη Κουρλετάκη και τον Δημοτικό Σύμβουλο Μιχάλη Σαμωνάκη, ξεναγήθηκε από τον Καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Προηγμένων στο Πρίνστον των Η.Π.Α. και συνδιευθυντή της ανασκαφής στην αρχαία Λύττο Άγγελο Χανιώτη, στον αρχαιολογικό χώρο προκειμένου να ενημερωθεί για τα πρόσφατα σημαντικά ευρήματα για την Αυτοκρατορική περίοδο που έχουν έρθει στο φως.
Η επίσκεψη του Δημάρχου επιβεβαίωσε την αδιάκοπη δέσμευση του Δήμου στην υποστήριξη του αρχαιολογικού έργου, με στόχο την ανάδειξη και προστασία αυτού του μοναδικού αρχαιολογικού χώρου, με τον ίδιο να εκφράζει την πλήρη ικανοποίηση του για τα αποτελέσματα των φετινών ανασκαφών, τονίζοντας ότι η αρχαιολογική σκαπάνη δεν πρέπει να σταματήσει και ότι ο Δήμος θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν, ώστε να βοηθήσει το έργο των αρχαιολόγων.
Ο Δήμαρχος υπογράμμισε ότι τα αρχαιολογικά ευρήματα παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για την μακραίωνη ιστορία του τόπου και τόνισε την αναγκαιότητα για υπεύθυνη διαχείριση και ανάδειξη της πολιτιστικής και αρχαιολογικής κληρονομιάς, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Θα είμαστε αρωγοί ώστε η τοπική κοινωνία να εξοικειωθεί περαιτέρω σε ό,τι μας αποκαλύπτει η πανάρχαια ιστορία αυτού του τόπου ως αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητάς μας».
Νέα στοιχεία για την Αυτοκρατορική Περίοδο και την ανασυγκρότηση της Λύκτου
Ο κ. Χανιώτης κατά την ξενάγηση του Δημάρχου στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Λύκτου εξήγησε πως η φετινή ανασκαφική περίοδος, έχει αποκαλύψει σημαντικές πληροφορίες για δημόσια κτίρια της αυτοκρατορικής εποχής, κυρίως του 2ου μ.Χ. αιώνα. Τα κτίρια αυτά, αν και καταστράφηκαν από σεισμούς, ξαναχτίστηκαν και ξαναχρησιμοποιήθηκαν για περίπου επτά με οκτώ αιώνες, αναδεικνύοντας την ανθεκτικότητα και τη σημασία της Λύκτου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το βουλευτήριο, ένα μεγάλο δημόσιο κτίριο που χρησίμευε ως χώρος αποφάσεων, συνεδριάσεων βουλευτών και λατρείας του Αυτοκράτορα. Το κτίριο αυτό ολοκληρώθηκε το 118 μ.Χ. και αφιερώθηκε στον Αυτοκράτορα Αδριανό. Πέραν των αρχιτεκτονικών στοιχείων, βρέθηκαν και κινητά ευρήματα, όπως ένα μικρό τεμάχιο αγάλματος που πιθανόν ήταν αντίγραφο του περίφημου αγάλματος του Πόθου, καθώς και ένας τεράστιος αριθμός αρχιτεκτονικών μελών που κοσμούσαν το εσωτερικό των δημοσίων κτιρίων. Χαρακτηριστικά, αναφέρθηκε ότι μόνο τις τελευταίες ημέρες βρέθηκε μισός τόνος πολύχρωμων μαρμάρων, προερχόμενων από κάθε γωνιά της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ένδειξη του πλούτου και της ευημερίας της πόλης.
Oι πληροφορίες για τα ιδιωτικά κτίρια και η θέση του Θεάτρου
Οι ανασκαφές έφεραν επίσης εκπλήξεις σχετικά με ένα κτίριο που αρχικά θεωρήθηκε ιδιωτικής χρήσης. Φέτος, αποκαλύφθηκε ότι πρόκειται για ένα πολύ μεγαλύτερο και πιο σύνθετο οικοδόμημα, μήκους τουλάχιστον 20 μέτρων, με πολλαπλές φάσεις κατασκευής που εκτείνονται από τα ελληνιστικά χρόνια έως την αυτοκρατορική εποχή και τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Μάλιστα, εντός αυτού του κτιρίου βρέθηκαν σε δεύτερη χρήση τέσσερα έδρανα από το θέατρο της Λύκτου. Η ανακάλυψη αυτή είναι κομβικής σημασίας, καθώς το θέατρο της Λύκτου, γνωστό από σχέδιο του Ονόριο Μπέλι του 1586 ως το μεγαλύτερο της Κρήτης, μπορεί πλέον να τοποθετηθεί με βεβαιότητα πολύ κοντά στα δημόσια κτίρια, στην ανατολική πλαγιά της ακρόπολης. Ο εντοπισμός του θεάτρου αποτελεί πλέον κύριο στόχο μελλοντικών ανασκαφών.
Μία πλούσια εμπορική δύναμη της Αυτοκρατορικής Περιόδου
Όπως τόνισε ο κ. Χανιώτης, ο μεγάλος αριθμός των εισαγόμενων μαρμάρων από τη Φρυγία (σημερινή Άγκυρα) και άλλα ελληνικά νησιά αποτελεί σαφή ένδειξη του πλούτου της Λύκτου κατά την αυτοκρατορική περίοδο. Αυτός ο πλούτος οφειλόταν κυρίως στο εμπόριο κρασιού και λαδιού.
Το μέλλον των ανασκαφών
Μετά την ολοκλήρωση του πενταετούς προγράμματος, το επόμενο στάδιο είναι η μελέτη των ευρημάτων. Ήδη έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση ώστε δύο αρχαιολόγοι ιστορικοί τέχνης να παραμείνουν στο χώρο για ένα χρόνο για να μελετήσουν τα ευρήματα. Στόχος είναι επίσης ο εντοπισμός νέων σημείων για μελλοντικές ανασκαφές, με έμφαση όχι μόνο στα δημόσια κτίρια, αλλά και στην οικιστική αρχιτεκτονική, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα η καθημερινότητα των απλών ανθρώπων της αυτοκρατορικής εποχής στην Κρήτη. Η Λύκτος, με τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό επιγραφών μετά τη Γόρτυνα, προσφέρει ήδη πλούσιες πληροφορίες για όλα τα κοινωνικά στρώματα, συμπεριλαμβανομένων δούλων και επιτύμβιων μνημείων που προσδίδουν συναισθηματική διάσταση στην ιστορία του τόπου.
Ο κ. Κεγκέρογλου ευχαρίστησε θερμά τον κ. Χανιώτη όπως και τους άλλους δύο συνδιευθυντές της ανασκαφής, τον Αναπληρωτή Καθηγητή Μεσογειακής Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Αρχαίου Κόσμου του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Αντώνη Κοτσώνα και την Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου, Δρ. Βασιλική Συθιακάκη, για την αμέριστη βοήθεια, την υπομονή, την επιμονή και τη θέλησή τους, που οδήγησαν σε αυτά τα σημαντικά αποτελέσματα. Επίσης, αναγνώρισε την πολύτιμη συμβολή των Πανεπιστημίων από την Αμερική που στηρίζουν το πρόγραμμα, καθώς και όλης της επιστημονικής ομάδας (19 ατόμων από διάφορες χώρες) και των 12 εργατών, συμπεριλαμβανομένων των φοιτητών από Ισπανία, Κίνα, Γαλλία, Ηνωμένες Πολιτείες, Αγγλία και Ελλάδα.
