Πολιτικό χάος στη Γαλλία – Ίσως ήρθε το τέλος του «μακρονισμού»

Ο Εμανουέλ Μακρόν είναι πρόεδρος στη Γαλλία από το 2017. Η προεδρική του θητεία χαρακτηρίστηκε από μια σειρά από πολιτικά στοιχήματα. Άλλα βγήκαν και άλλα όχι. Το τελευταίο ίσως γυρίσει μπούμερανγκ.

Επιμέλεια Αρχοντία Κάτσουρα

Έπειτα από μια εβδομάδα πολιτικού χάους στη Γαλλία, ο Εμανουέλ Μακρόν δείχνει περισσότερο απομονωμένος από ποτέ. Ο πρωθυπουργός του, Σεμπαστιάν Λεκορνί, παραιτήθηκε αιφνιδιαστικά, υποχρεώθηκε να διαπραγματευθεί με την αντιπολίτευση και διορίστηκε ξανά πρωθυπουργός, με στόχο την κατάθεση προϋπολογισμού.

Η αποστολή του είναι να βρει τις απαραίτητες συναινέσεις, ώστε η χώρα να εξέλθει από τη δημοσιονομική κρίση –κυρίως όμως να αντιμετωπίσει την πολιτική κρίση. Κρίση για την οποία ως υπεύθυνο οι περισσότεροι δείχνουν τον Γάλλο πρόεδρο. Όπως επισημαίνουν οι Financial Times, το κίνημα και η κληρονομιά του, ο λεγόμενος «μακρονισμός», αποσυντίθενται. Και αυτό διότι τα πολιτικά στοιχήματα που έπαιξε, γύρισαν μπούμερανγκ. Πρώην σύμμαχοι και πρωθυπουργοί του, όπως ο Γκαμπριέλ Ατάλ και ο Εντουάρ Φιλίπ, στρέφονται εναντίον του, η δημοτικότητά του καταρρέει.

Thomas Samson/Pool via REUTERS

«Μακρονισμός» και συντάξεις

Ο θάνατος του Μακρονισμού έχει προβλεφθεί και στο παρελθόν, αλλά πλέον τα σημάδια του τέλους είναι ορατά. «Αυτό είναι το τέλος του Μακρόν. Έχει χάσει κάθε αξιοπιστία», δήλωσε σύμβουλος των δεξιών Ρεπουμπλικάνων (Les Républicains). Είναι το κόμμα που πυροδότησε την παραίτηση του Λεκορνί, όταν αποχώρησε από την κυβέρνησή του. «Πρώτα θα δούμε το τέλος του πολιτικού του συστήματος και στη συνέχεια του ίδιου ως χαρακτήρα», είπε.

Στη Γαλλία είναι συχνό φαινόμενο η κοινή γνώμη να στρέφεται εναντίον του προέδρου της χώρας, επισημαίνουν οι Financial Times. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο Φρανσουάλ Ολάντ, τον οποίο διαδέχθηκε το 2017 ο Εμανουέλ Μακρόν. Είχε μόνο μία θητεία και στο τέλος η δημοτικότητά του ήταν πιο χαμηλή από αυτή του διαδόχου του σήμερα.

Στην περίπτωση όμως του Εμανουέλ Μακρόν δεν είναι μόνο η χαμηλή δημοτικότητα το πρόβλημα. Είναι η ίδια του η πολιτική κληρονομιά. Η κοινοβουλευτική συμμαχία του έχει διασπαστεί και κόμματα με τα οποία συμπορευόταν είναι έτοιμα να μπλοκάρουν τις βασικές οικονομικές επιλογές του. Όπως για παράδειγμα η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και η αύξηση του ορίου ηλικίας στα 64.

Το συνταξιοδοτικό, σύμφωνα με τον βουλευτή της Αναγέννησης (Renaissance), Σαρλ Ροντβέλ, είναι εμβληματικό της έννοιας του «μακρονισμού». Στην ερώτηση «τι είναι ο μακρονισμός», τον περιγράφει ως μια «φιλελεύθερη οικονομική πολιτική, μια πολύ φιλοευρωπαϊκή στάση, βούληση για μεταρρύθμιση της χώρας, με αυστηρές θέσεις σε θέματα ασφάλειας». «Αν αποφασίσουμε να υποχωρήσουμε και να εγκαταλείψουμε τη μεταρρύθμιση των συντάξεων, είναι σαν να εγκαταλείπουμε μέρος της ταυτότητάς μας», προσθέτει ο Ροντβέλ.

Πορεία διάττοντα αστέρα

Για τους Financial Times, η προσπάθεια του Μακρόν να επαναπροσδιορίσει τη γαλλική πολιτική θα μπορούσε να αποδειχθεί τόσο φευγαλέα όσο η άνοδός του ήταν μετεωρική.

Άτομο του περιβάλλοντός του Γάλλου προέδρου είπε ότι η άνοδος του Μακρόν στην προεδρία το 2017 «έσπασε την κλασική πολιτική εναλλαγή μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς στη Γαλλία». Αλλά δεν μπορούσε να απαντήσει αν οι δύο θητείες του Μακρόν θα είναι μια «παρένθεση ή μακροπρόθεσμα θα δημιουργήσει ένα πολιτικό σύστημα χωρισμένη στα τρία». «Αυτό θα το κρίνει η Ιστορία», είπε.

Jean-Christophe Verhaegen/Pool via REUTERS

Όλα όσα έκανε ο Εμανουέλ Μακρόν ήταν ανατρεπτικά. Πρώην τραπεζίτης των Ρότσιλντ, έγινε πρόεδρος χωρίς ποτέ να έχει εκλεγεί σε κάποιο αξίωμα. Είχε διοριστεί υπουργός Οικονομικών από τον Φρανσουά Ολάντ. Ακολουθώντας μια ανατρεπτική προσέγγιση, προσέλκυσε ταλέντα τόσο από την κεντροαριστερά όσο και από την κεντροδεξιά, καθώς και από τον ιδιωτικό τομέα. Πολλοί νέοι συντάχθηκαν μαζί του και οι κυβερνήσεις του είχαν νέα πρόσωπα.

Τώρα, όμως, αυτή η κεντρώα συμμαχία καταρρέει. Τα κόμματα της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς δεν φαίνονται διατεθειμένα να παράσχουν την υποστήριξη που χρειάζεται για να κυβερνήσει. Και ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν διατείνεται ότι είναι η σταθερή δύναμη που είναι έτοιμη να κυβερνήσει τη Γαλλία.

«Μακρόν, παραιτήσου»

Για τον γερουσιαστή της Αναγέννησης, Φρανσουά Πατριά, όλο το στρατόπεδο του Εμανουέλ Μακρόν «δεν δείχνει σημάδια καλής υγείας». «Είναι αξιοθρήνητο το θέαμα. Τα κόμματα αυτοδιαλύονται. Το πρόβλημα δεν είναι στο Μέγαρο των Ηλυσίων, είναι το κοινοβούλιο. Δεν μπορούν να συμβιβαστούν, γι’ αυτό απαιτούν την παραίτηση του προέδρου», υποστηρίζει.

Αλλά την παραίτηση Μακρόν ζητούν σχεδόν όλοι. Από την ακροδεξιά Λεπέν έως την αριστερή Ανυπότακτη Γαλλία, αλλά και κεντρώοι πολιτικοί. Παράδειγμα ο Εντουάρ Φιλίπ, πρώην πρωθυπουργός του Μακρόν και υποψήφιος για τις προεδρικές του 2027.

Ο πρωην πρωθυπουργός, Γκαμπριέλ Ατάλ / REUTERS/Stephanie Lecocq

Ο επίσης πρώην πρωθυπουργός Γκαμπριέλ Ατάλ, από τους κάποτε προστατευόμενους του Μακρόν, δήλωσε ότι «δεν καταλαβαίνει πλέον τις αποφάσεις του προέδρου». Και τον κατηγόρησε ότι έχει «αγκιστρωθεί στην εξουσία».

Από κρίση σε κρίση

Ο Εμανουέλ Μακρόν βρέθηκε αντιμέτωπος με μια σειρά από μεγάλες κρίσεις. Από τα «κίτρινα γιλέκα» το 2018 έως την πανδημία Covid-19, αλλά και τις κινητοποιήσεις ενάντια στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού.

Η παρούσα όμως ίσως αποδεχθεί η πιο σημαντική. Διότι στην προσπάθειά του να ανακόψει τη φόρα της ακροδεξιάς, προκάλεσε πολιτικό χάος. Το καλοκαίρι του 2024, μετά την εκλογική νίκη του Εθνικού Συναγερμού στις ευρωεκλογές, προκήρυξε πρόωρες εκλογές, σε μια κίνηση-τζόγο που οδήγησε σε τριχοτόμηση της Εθνοσυνέλευσης. Έτσι, έχασε την ικανότητα να κυβερνά και περνάει προϋπολογισμούς, ενώ η ακροδεξιά εξακολουθεί να ενισχύεται.

Αλλά η τρέχουσα αναταραχή μπορεί να εντοπιστεί στο αποτυχημένο στοίχημά του πέρυσι να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση σε μια προσπάθεια να ανακόψει την άνοδο του κόμματος της Λεπέν, το οποίο μόλις είχε κερδίσει στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι πρόωρες εκλογές κόστισαν στο μπλοκ του Μακρόν την ικανότητά του να κυβερνά και να ψηφίζει προϋπολογισμούς και ενίσχυσαν την ακροδεξιά.

Ζοφερή εικόνα

Όλα αυτά, μετά και την παραίτηση Λεκορνί οδήγησαν συνεργάτες τους να ψάχνουν αλλού για δουλειά. Άτομα με γνώση της κατάστασης στο προεδρικό μέγαρο είπαν στους Financial Times ότι βοηθοί και σύμβουλοι του υπουργικού συμβουλίου στέλνουν βιογραφικά στον ιδιωτικό τομέα. «Η διάλυση του 2024 ήταν ηλίθια και ενοχλητική – αλλά ο κόσμος ένιωθε ότι ήταν σημαντικό και καθήκον να κάνει εκστρατεία, ειδικά εναντίον της ακροδεξιάς. Τώρα η ενέργεια αυτή έχει εξαφανιστεί», δήλωσε απερχόμενος σύμβουλος του υπουργικού συμβουλίου.

Οι υποστηρικτές του υποστηρίζουν ότι παρά την κρίση στη Γαλλία, ο Μακρόν, αν και λυπημένος, παραμένει αισιόδοξος και αποφασισμένος να ψηφιστεί προϋπολογισμός. «Ο πρόεδρος είναι πολεμιστής. Θα κάνει τα πάντα για να σώσει ό,τι μπορεί από τις μεταρρυθμίσεις, από ό,τι έχτισε», δήλωσε ο βουλευτής της Αναγέννησης, Καρλ Ολίβ.

«Είναι ένα θλιβερό θέαμα, αλλά κάπου υπάρχει ακόμα η πιθανότητα να δούμε λαμπερό φως να βγαίνει μέσα από αυτό το σκοτάδι», δήλωσε άτομο που βρίσκεται κοντά στον πρόεδρο.

Δεν συμφωνούν όλοι. Κάποιοι θεωρούν ότι ο Μακρόν είναι ένας υπερβολικά σίγουρος και ολοένα και πιο αποστασιοποιημένος πρόεδρος. Και ότι επιμένει να επιβάλει λύσεις, παρότι αυτές δεν λειτουργούν. «Είναι ένα τεράστιο χάος. Εν τω μεταξύ, η αυλή γύρω από τον πρόεδρο τον κρατά αισιόδοξο… Είναι καταστροφή», δήλωσε πρώην σύμβουλος.

«Νομίζω ότι ο ίδιος ο Μακρόν δεν έχει ιδέα τι πρόκειται να κάνει: πάει στα τυφλά», δήλωσε άλλο στέλεχος. «Ας ελπίσουμε ότι δεν θα βρούμε σε παγόβουνο σαν τον Τιτανικό».