Τα λάθη της κυβέρνησης, οι αστοχίες, οι ερασιτεχνισμοί και το μετέωρο βήμα της ΝΔ προς την ενότητα

Το τελευταίο διάστημα το κυβερνητικό καράβι της ΝΔ δείχνει να μπατάρει επικίνδυνα. Επικοινωνιακοί ερασιτεχνισμοί, παιδαριώδη πολιτικά λάθη, ασυνεννοησία υπουργών είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του παζλ. Πόσο εφικτή είναι η ενότητα που ζητά ο πρωθυπουργός; 

Κείμενο Δημήτρης Τερζής

«There’s daggers in men’s smiles», λέει ο Ντοναλμπέιν, στον «Μακβέθ» του Σαίξπηρ. Γιατί έβλεπε όμως στιλέτα στα χαμόγελα των ανθρώπων ο μικρότερος γιος του βασιλιά; Η ερμηνεία είναι απλή, όσοι χαμογελούσαν στην Αυλή δεν ήταν πραγματικοί φίλοι όπως ήθελαν να δείχνουν με το χαμόγελό τους και στην πρώτη ευκαιρία θα πρόδιδαν το βασιλιά, ενδεχομένως και να τον δολοφονούσαν. Αναρωτιέται κανείς ποια η σχέση του σαιξπηρικού δράματος με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη ΝΔ.

Τα χαμόγελα μπορεί να περισσεύουν στην αυλή του Μαξίμου, στην Ελλάδα του 2025, ειδικά από εκείνους που ευνοήθηκαν από τον τελευταίο ανασχηματισμό και πήραν μια θέση στην κυβέρνηση. Ωστόσο δεν λείπουν και τα άλλα «χαμόγελα», εκείνων που είτε θεωρούν είτε ότι αδικήθηκαν, είτε πιστεύουν ότι σιγά, σιγά οφείλουν να προετοιμάζονται για την επόμενη μέρα.

Οι διαβεβαιώσεις Μητσοτάκη

Θα έλεγε κανείς ότι οι διαβεβαιώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της ΚΟ της ΝΔ, όπου αφενός ξεκαθάρισε ότι θα βρίσκεται στο τιμόνι του κόμματος στην προσπάθεια για μια τρίτη πρωθυπουργική θητεία και αφετέρου μίλησε για ενότητα, θα μπορούσαν να σταθούν ικανές παράμετροι ώστε να πάψουν οι όποιες γκρίνιες στο εσωκομματικό σκηνικό.

Μακάρι να ήταν τόσο εύκολα τα πράγματα στην πολιτική. Είναι σίγουρο ότι οι διαρροές προς τα διάφορα μέσα που υποστηρίζουν τον πρωθυπουργό θα είναι συγκεκριμένες, σε μια προσπάθεια ανανέωσης του προφίλ του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΝΔ, θέτοντας το ρητορικό ερώτημα «αν όχι αυτός, ποιός;».

Το κακό είναι πως οι πρόθυμοι αγιογράφοι και διάφοροι παρατρεχάμενοι που επιστρατεύονται κάθε φορά προκειμένου να υποστηρίξουν το αφήγημα της μονοκρατορίας, λησμονούν μια βασική παράμετρο: ακόμα και ο πιο ταλαντούχος και λαμπερός ηγέτης δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνος του εάν πίσω του δεν έχει ένα ετοιμοπόλεμο και φρέσκο σύστημα να τον στηρίζει.

Στον τελευταίο ανασχηματισμό ο Κυριάκος Μητσοτάκης έφερε στο Μαξίμου τον Κωστή Χατζηδάκη και πολλοί έσπευσαν να θεωρήσουν ότι κάπως έτσι δόθηκε το δαχτυλίδι της διαδοχής για την ηγεσία της ΝΔ, όταν ο πρώτος αποχωρήσει.

Περιέργως το μυαλό τους δεν πήγε στη μεγάλη εικόνα, στις συνολικές αλλαγές των προσώπων που απέδειξαν ότι το κόμμα έχει ξεμείνει από εφεδρείες και ότι ο βασικός πυρήνας της κυβέρνησης παραμένει ο ίδιος με όλες τις παθογένειες, τις προσωπικές αντιπαλότητες και κυρίως τη φθορά 6 ετών διακυβέρνησης.

Τα δεδομένα για τη ΝΔ

Σε ποια κατάσταση βρίσκεται σήμερα η ΝΔ; Παραμένει πρώτη στις δημοσκοπήσεις και με διαφορά από τον εκάστοτε δεύτερο, έχοντας παράλληλα υποστεί μεγάλες απώλειες σε σχέση με τα εκλογικά ποσοστά του 2023. Οι μετρήσεις, προς το παρόν τουλάχιστον, της δίνουν ποσοστά χαμηλότερα και από εκείνα των ευρωεκλογών του 2024 και το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου είναι αν θα βρεθεί τελικά πάνω ή κάτω από το 25%.

Ως γνωστόν αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς εάν δεν καταφέρει να ξεπεράσει το συγκεκριμένο ποσοστό, λέει αντίο στο μπόνους των εδρών που λαμβάνει το πρώτο κόμμα. Με βάση των εκλογικό νόμο η κατανομή των εδρών θα γίνει με το σύστημα της απλής αναλογικής. Αυτό σημαίνει επίσης ότι αρκετοί βουλευτές της ΝΔ δεν θα εκλεγούν, καθώς οι έδρες θα είναι κατά πολύ λιγότερες.

Σε επίπεδο πρωθυπουργικής καταλληλότητας, κάποιες δημοσκοπήσεις φέρνουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην πρώτη θέση, σε κάποιες άλλες βρίσκεται στη δεύτερη με πρώτον τον «Κανένα». Την ίδια ώρα η εικόνα του πρωθυπουργού συγκεντρώνει μεγάλη φθορά, παρ’ όλα αυτά παραμένει πρώτος στη σχετική λίστα εξαιτίας της απουσίας ενός αντιπάλου που θα είναι ικανός να τον κοντράρει στα ίσια.

Σε κάθε περίπτωση, οι πρωτιές από μόνες τους δεν λένε τίποτε. Η ΝΔ αν και πρώτη στις μετρήσεις απέχει παρασάγγας απ’ την δυνατότητα δημιουργίας αυτοδύναμης κυβέρνησης. Στην περίπτωση που η ΝΔ αναζητήσει συνεργασίες με άλλα κόμματα για να σχηματίσει κυβέρνηση, ερώτημα αποτελεί εάν οι εν δυνάμει κυβερνητικοί εταίροι θα απαιτήσουν να μείνει εκτός κάδρου ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Το καράβι δεν τραβάει

Αυτά μπορεί να είναι σενάρια που απασχολούν το μέλλον, την ίδια ώρα όμως έχουν ιδιαίτερη σημασία οι κινήσεις που γίνονται στο παρόν, πάνω στο οποίο χτίζεται το πρώτο. Κι εδώ είναι η αλήθεια πως η κυβέρνηση χωλαίνει. Κάποιους μήνες τώρα το καράβι δείχνει όχι απλώς να μην τραβάει, αντιθέτως έχουν υπάρξει στιγμές που μπατάρει επικίνδυνα. Το άλλοτε «υπερόπλο» του Μαξίμου, η επικοινωνία, δείχνει να μην αρκεί πια, πέρα από το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα το Μαξίμου έχει επιδοθεί σε απίστευτους ερασιτεχνισμούς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διαχείριση των Τεμπών. Την περίοδο της κρίσης, προ και μετά των συλλαλητηρίων το κυβερνητικό αφήγημα άλλαζε κάθε λίγο και λιγάκι, δείγμα πανικού και έλλειψης πειστικού λόγου.

Η συνέντευξη Μητσοτάκη στον Alpha αποδείχθηκε κομβική, αφενός γιατί έδωσε αφορμές στην αντιπολίτευση για σκληρές επιθέσεις και έντονη κριτική, αφετέρου γιατί απέδειξε πόσο εύθραυστος είναι, όταν άρχισε να παίρνει πίσω τα όσα έλεγε πριν από ένα χρόνο περί «ψεκασμένων», «θεωριών συνομωσίας» κλπ.

Κι αν τα Τέμπη είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο θέμα ως προς τη διαχείρισή του, πάρτε παράδειγμα όλη την παραφιλολογία που ξέσπασε γύρω από τις παροχές και ειδικά για το αν θα επανέλθει ο 13ος και ο 14ος μισθός. Απ’ τη μια βλέπαμε υπουργούς να αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να επανέλθουν και την επόμενη μέρα έβγαινε ο κ. Πιερρακάκης, απορρίπτοντας κάθε τέτοιο ενδεχόμενο.

Κι ενώ ο κόσμος έβλεπε αυτό το πινγκ πονγκ μεταξύ κυβερνητικών στελεχών, κάποιος επικοινωνιακός φωστήρας θεώρησε ότι θα ισχυροποιούσε την εικόνα του πρωθυπουργού να βγει και να πει στους δημόσιους υπαλλήλους ότι τα λεφτά τα πήραν ήδη μέσω των… αυξήσεων του κατώτατου μισθού.

Ασυνεννοησία και έλλειψη συντονισμού

Η ασυνεννοησία και η χαρακτηριστική έλλειψη προνοητικότητας και συντονισμού φάνηκε έντονα και στη συνέχεια, απ’ τη μια εξαιτίας συγκεκριμένων επιλογών του ανασχηματισμού (Δοξιάδης, Τσάφος) ή στην «καραμπόλα» αναφορικά με τις αυξήσεις των ένστολων.

Κάπως έτσι η κυβέρνηση έγινε πρώτο θέμα για διαφορετικούς λόγους απ’ εκείνους που θα ήθελε. Έγινε ντόρος για την υπουργοποίηση και την παραίτηση Δοξιάδη 40 ώρες μετά, για τις αναρτήσεις του κ. Τσάφου που προκάλεσαν αντιδράσεις και μεταξύ στελεχών του κόμματος, αλλά και για την ερώτηση βουλευτών της συμπολίτευσης σε υπουργούς για ζητήματα με εθνικό πρόσημο. Με απλά λόγια, ούτε ο ανασχηματισμός βοήθησε στη λογική της επανεκκίνησης, τουναντίον, η κυβέρνηση εξακολουθεί να έδειχνε σαν ένα ξεκούρδιστο ρολόϊ.

Στο ζήτημα των αυξήσεων των ένστολων, υπουργοί και βουλευτές έβγαιναν ο ένας μετά τον άλλον διεκδικώντας αυξήσεις και για τους λοιπούς, πλην των στρατιωτικών για τους οποίους το μέτρο είχε ήδη ανακοινωθεί. Αυτό ανάγκασε τον Κυριάκο Μητσοτάκη να βγει και πάλι μπροστά, βάζοντας αυτή τη φορά τον κυβερνητικό εκπρόσωπο να στέλνει μήνυμα προς όλους, ότι την οικονομική πολιτική την καθορίζει ο πρωθυπουργός.

Δεν το ήξεραν άραγε; Υπουργοί δεν είναι που συμμετείχαν στο υπουργικό συμβούλιο όπου συζητήθηκαν οι αυξήσεις; Έθεσαν ή όχι τις ενστάσεις τους τότε; Ποιός ο λόγος της καραμπόλας που κόστισε επικοινωνιακά γι’ άλλη μια φορά;

Την ίδια ώρα που συνέβαιναν αυτά, το αποτύπωμα των εξαγγελιών της κυβέρνησης στην κοινωνία ήταν ελάχιστο. Παρά τις παράτες για την αύξηση του κατώτατου μισθού, στις οποίες η πλειονότητα της κοινωνίας δεν τσίμπησε, γνωρίζοντας πως οι αυξήσεις αναλογούν σε ψίχουλα, σε σχέση με το πραγματικό κόστος ζωής.

Απογοήτευση και θυμός

Παρά τις όποιες προσπάθειες εξωραϊσμού της κατάστασης, είναι γνωστό ότι σε αρκετούς βουλευτές της ΝΔ επικρατεί απογοήτευση και θυμός. Και μπορεί το Μαξίμου να εκπέμπει το μήνυμα πως όλα είναι καλά, αλλά μόνο σύμπτωση δεν είναι το γεγονός ότι την ώρα που ο πρωθυπουργός μιλούσε για «ενότητα» στην ΚΟ, την ίδια ώρα βουλευτές του κόμματος κατέθεταν νέα ερώτηση σε υπουργούς αναφορικά με το τι προτίθενται να κάνουν με τους ανέργους των 55 ετών και πάνω.

Θα μπορούσε να πει κανείς πως είναι «συνηθισμένα τα βουνά απ’ τα χιόνια», ωστόσο στην προκειμένη περίπτωση οι όροι δεν είναι ίδιοι. Παρά τις δημοσκοπικές πρωτιές η ΝΔ αυτή τη στιγμή δεν είναι κυρίαρχος του παιχνιδιού και ο χρόνος έως τις εκλογές -εφόσον γίνουν το 2027- είναι απελπιστικά πολύς. Με τη διαφορά ότι εδώ δεν μιλάμε για μια άφθαρτη κυβέρνηση, αλλά για το εντελώς αντίθετο.

Δεν αρκούν οι διαβεβαιώσεις

Τούτων δοθέντων, μια συνεδρίαση στην οποία πήραν το λόγο ξεχασμένοι βουλευτές και κάποιες διαβεβαιώσεις δια στόματος πρωθυπουργού, μάλλον δεν φτάνουν για να αλλάξουν το κλίμα. Μπορεί να λειτουργήσουν καθησυχαστικά για ένα διάστημα, αλλά σίγουρα δεν εξασφαλίζουν ένα κλίμα ηρεμίας, συναίνεσης και δημιουργίας.

Ειδικά από τη στιγμή που αρκετοί βουλευτές της ΝΔ, κοιτάζοντας τις δημοσκοπήσεις έχουν καταβληθεί από το εκλογικό άγχος, για το αν και πόσοι εξ αυτών θα επανεκλεγούν στην επόμενη κάλπη. Τούτων δοθέντων, αρκετοί εξ αυτών θα μείνουν το όπλο παρά πόδα!

Από την άλλη το Μαξίμου, με το βλέμμα στον ορίζοντα των εκλογών γνωρίζει πως για να διατηρήσει το κυβερνητικό status θα χρειαστεί συμμαχίες, το πιο πιθανό είναι πως μία δεν αρκεί πλέον.

Οι συμμαχίες στην πολιτική συνοδεύονται πάντα από μια σχέση εξάρτησης, ένα «δούναι και λαβείν», όσο δε περισσότερες είναι, τόσο αυξάνονται και οι υποχρεώσεις. Πραγματικά αποτελεί τραγική ειρωνεία αυτή η εικόνα για ένα κόμμα που δεν έχουν περάσει ούτε δύο χρόνια από τη σαρωτική του επικράτηση στις εθνικές εκλογές.

Συνηθίζεται οι πρωθυπουργοί και δη όσοι έχουν περάσει χρόνο στην εξουσία, να απομονώνονται όχι μόνο από την κοινωνία, αλλά και απ’ το ίδιο τους το κόμμα. Κάποιες φορές η απομόνωση μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική. Είναι σαν τη σκηνή του «Ιούλιου Καίσαρα» του Σαίξπηρ, εκεί που οι συγκλητικοί περικυκλώνουν τον ανώτατο άρχοντα της Ρώμης κι εκείνος λίγο πριν ξεψυχήσει απ’ τα χτυπήματά τους, αναρωτιέται: «et tu Brute?».