Ένα νησί «φάντασμα» μπορεί να ακούγεται σαν ιδέα για επιστημονική φαντασία, αλλά έχει γίνει πραγματικότητα στην Κασπία Θάλασσα.
Οι δορυφόροι της NASA εντόπισαν ένα μυστηριώδες νησί – πριν το δουν να εξαφανίζεται εντελώς.
Η χερσαία μάζα εμφανίστηκε στα ανοικτά των ακτών του Αζερμπαϊτζάν μετά την έκρηξη ενός ηφαιστείου λάσπης στις αρχές του 2023, αλλά μέχρι το τέλος του 2024, είχε σχεδόν διαβρωθεί.
Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Γης της NASA, το νησί υποχώρησε από το οπτικό πεδίο «σαν φάντασμα».
Η εμφάνιση του νησιού
Ισχυρές εκρήξεις του ηφαιστείου λάσπης Kumani Bank έχουν δημιουργήσει παρόμοια παροδικά νησιά αρκετές φορές από την πρώτη καταγεγραμμένη έκρηξή του το 1861», εξήγησε.
«Γνωστό και ως Chigil-Deniz, το χαρακτηριστικό αυτό βρίσκεται περίπου 25 χιλιόμετρα μακριά από την ανατολική ακτή του Αζερμπαϊτζάν».
Οι δορυφόροι Landsat 8 και 9 της NASA κατέγραψαν εικόνες του νησιού στις 18 Νοεμβρίου 2022, στις 14 Φεβρουαρίου 2023 και στις 25 Δεκεμβρίου 2024.
Τον Νοέμβριο, η κορυφή του ηφαιστείου παρέμεινε κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
A transient “ghost island”, born from a mud volcano eruption in the Caspian Sea, has captivated researchers. 🏝️
The island emerged in early 2023, only to recede into the sea by the end of 2024, offering a fleeting glimpse into the volatile forces beneath the Earth’s surface.… pic.twitter.com/2maV4fBvSl
— Mint (@livemint) January 14, 2025
Αλλά στην εικόνα του Φεβρουαρίου, το νησί είχε εμφανιστεί και ένα στρώμα ιζημάτων απομακρύνθηκε.
Σύμφωνα με τον Mark Tingay, γεωλόγο στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας, δορυφορικές παρατηρήσεις δείχνουν το νησί μεταξύ 30 Ιανουαρίου και 4 Φεβρουαρίου και μετράνε περίπου 400 μέτρα σε διάμετρο.
Ωστόσο, μέχρι το τέλος του 2024, το νησί είχε εξαφανιστεί, με ένα «πολύ μειωμένο» τμήμα της όχθης Kumani να παραμένει ορατό πάνω από το νερό.
Το ηφαίστειο λάσπης Kunami
Οι προηγούμενες οκτώ καταγεγραμμένες εκρήξεις του ηφαιστείου συνέβησαν σε εκρήξεις που διήρκεσαν λιγότερο από δύο ημέρες και παρήγαγαν νησιά διαφορετικών μεγεθών και μήκους.
Ο Tingay περιγράφει τα ηφαίστεια λάσπης ως «περίεργα και θαυμάσια στοιχεία», αλλά παραδέχεται ότι είναι «σε μεγάλο βαθμό υπομελετημένα και ελάχιστα κατανοητά».
Τα περισσότερα ηφαίστεια λάσπης βρίσκονται σε περιοχές με έντονη τεκτονική δραστηριότητα – με το Αζερμπαϊτζάν να είναι ασυνήθιστο για την υψηλή πυκνότητά του.
«Οι γεωλόγοι έχουν καταμετρήσει περισσότερα από 300 στο ανατολικό Αζερμπαϊτζάν και στα ανοικτά της Κασπίας Θάλασσας, με τα περισσότερα από αυτά να συμβαίνουν στην ξηρά», δήλωσε η NASA.
«Η περιοχή εμπίπτει σε μια ζώνη σύγκλισης όπου συγκρούονται οι αραβικές και ευρασιατικές τεκτονικές πλάκες».
Είναι ανησυχητικό ότι τα ηφαίστεια λάσπης μπορεί να είναι επικίνδυνα χάρη στην ικανότητά τους να εκτοξεύουν μεγάλες ποσότητες υλικών – ακόμη και φλόγες – σε σύντομο χρονικό διάστημα.
