Σοβαρά ερωτήματα για τον τρόπο υποδοχής και φιλοξενίας των προσφύγων που φτάνουν στα παράλια της Κρήτης εγείρουν οι εικόνες που καταγράφονται το τελευταίο διάστημα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα όσα εκτυλίχθηκαν στην Ιεράπετρα στις αρχές Δεκεμβρίου.
Το πρωί της 4ης Δεκεμβρίου 2025, περισσότερα από 35 άτομα βρέθηκαν να διανυκτερεύουν –αν κατάφεραν να κοιμηθούν– πάνω σε βρεγμένα κομμάτια αφρολέξ, μέσα σε αποθήκη παλαιού συνεταιρισμού στην Ιεράπετρα. Η έντονη βροχόπτωση της προηγούμενης νύχτας είχε ως αποτέλεσμα να εισρεύσουν νερά στον χώρο, καθιστώντας αδύνατη ακόμη και την παραμονή των ανθρώπων σε καθιστή θέση.
Η Κρήτη βρίσκεται το τελευταίο διάστημα συχνά στο επίκεντρο της επικαιρότητας λόγω των αυξημένων μεταναστευτικών ροών. Το ερώτημα που τίθεται, ωστόσο, αφορά το πώς διαχειρίζεται η Πολιτεία την αρχική υποδοχή των προσφύγων. Πολίτης από την Ιεράπετρα, η οποία επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία της, κατέγραψε με βίντεο τις συνθήκες φιλοξενίας στις αρχές Δεκεμβρίου, αποτυπώνοντας εικόνες που, όπως καταγγέλλεται, δεν συνάδουν με στοιχειώδεις κανόνες αξιοπρέπειας.
Σύμφωνα με την ίδια μαρτυρία, οι πρόσφυγες ήταν στοιβαγμένοι σε κοντέινερ και σε χώρο που δεν παρείχε καμία προστασία από τις καιρικές συνθήκες. Τα αυτοσχέδια «στρώματα» είχαν μουσκέψει, όπως και τα ρούχα και τα παπούτσια τους. Η μοναδική παρέμβαση που έγινε, τις επόμενες ημέρες, ήταν η τοποθέτησή τους πάνω σε παλέτες, ώστε να περιοριστεί η επαφή με το νερό – λύση που χαρακτηρίζεται αποσπασματική και ανεπαρκής.
Οι περισσότεροι από τους αφιχθέντες ήταν από το Σουδάν, με αρκετούς να παρουσιάζουν συμπτώματα υποθερμίας, καθώς οι καιρικές συνθήκες ήταν ιδιαίτερα δυσμενείς. Κάποιοι από αυτούς μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο για παροχή πρώτων βοηθειών.
Στο ίδιο πλαίσιο, επισημαίνεται η απουσία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, με τους δήμους να καλούνται να διαχειριστούν καταστάσεις για τις οποίες δεν διαθέτουν ούτε τις υποδομές ούτε την απαιτούμενη τεχνογνωσία. Όπως τονίζεται, μεγάλο μέρος της στήριξης παρέχεται από ομάδες πολιτών, οι οποίοι παρεμβαίνουν εθελοντικά, προσφέροντας ρούχα, παπούτσια και βασικά είδη, προκειμένου οι πρόσφυγες να έχουν στοιχειώδεις ανθρώπινες συνθήκες διαμονής.
Για τις οικογένειες έχει διατεθεί χώρος στα γραφεία της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Ιεράπετρας, ενώ κατά τους θερινούς μήνες χρησιμοποιούνταν το κλειστό γυμναστήριο της πόλης, το οποίο ωστόσο έπαψε να είναι διαθέσιμο με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Παράλληλα, έχουν καταγραφεί περιστατικά παραμονής προσφύγων στο Λιμεναρχείο επί ολόκληρα βράδια, σε εξαιρετικά περιορισμένους χώρους, χωρίς επαρκείς υποδομές υγιεινής.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στις συνθήκες που βιώνουν οι πρόσφυγες πριν φτάσουν στην Ελλάδα, καθώς η πλειονότητα διέρχεται από τη Λιβύη.
Όπως καταγγέλλεται, οι συνθήκες εκεί είναι εξαιρετικά βίαιες, με αναφορές σε κακοποιήσεις, καταναγκαστική εργασία και σεξουαλική εκμετάλλευση, γεγονός που εξηγεί την εξάντληση και τη σωματική και ψυχική κατάρρευση πολλών αφιχθέντων.
Την ανάγκη οργανωμένου σχεδιασμού για την υποδοχή των προσφύγων επισημαίνει και η δικηγόρος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, Κατερίνα Δρακοπούλου, η οποία υπογραμμίζει ότι, παρά τις σταθερές ροές των τελευταίων δύο ετών, οι αριθμοί δεν είναι τέτοιοι που να δικαιολογούν εικόνες πλήρους αποδιοργάνωσης. Όπως σημειώνει, η κατάσταση καθίσταται προβληματική όταν δεν υπάρχει καμία πρόνοια για υλικές συνθήκες υποδοχής, ιατρικό και ψυχοκοινωνικό έλεγχο και εντοπισμό ευάλωτων περιπτώσεων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει, φέτος στην Κρήτη έχουν φτάσει περίπου 17.000 άτομα, ενώ οι συνολικές αφίξεις από θαλάσσης στη χώρα ανέρχονται σε 38.000 έως τα μέσα Δεκεμβρίου. Οι περισσότερες αφίξεις στο νησί καταγράφονται στη Γαύδο και στα Χανιά.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η ανάγκη δημιουργίας μόνιμης και κατάλληλα στελεχωμένης δομής αρχικής υποδοχής στην Κρήτη παραμένει επιτακτική, ώστε να διασφαλίζονται στοιχειώδεις συνθήκες αξιοπρέπειας και να μην επαναλαμβάνονται εικόνες που εκθέτουν τόσο την τοπική κοινωνία όσο και τη χώρα συνολικά.
Μία πολίτης από την Ιεράπετρα -που δεν θέλει να κατονομαστεί- έθεσε στη διάθεση του NEWS 24/7 βίντεο το οποίο τράβηξε η ίδια στις αρχές του Δεκέμβρη φέτος και μαρτυρά εικόνες ντροπής:
