Το Εσπερινό Επαγγελματικό Λύκειο Σπηλίου, ως ζωντανός φορέας παιδείας, πολιτισμού και τοπικής ανάπτυξης στον Δήμο Αγίου Βασιλείου, με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων, ξεκινά την εκπόνηση ενός νέου, διεπιστημονικού περιβαλλοντικού και πολιτιστικού προγράμματος με τίτλο:
«Περιοχή Πρέβελη: Ζωντανό Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ιστορίας και Πολιτισμού – Στον Δρόμο προς την UNESCO».
Στόχος του προγράμματος είναι η επιστημονική, παιδαγωγική και πολιτιστική ανάδειξη της περιοχής του Πρέβελη, καθώς και η ενεργός συμβολή του σχολείου στην ευρύτερη πρωτοβουλία του Δήμου Αγίου Βασιλείου για την υποβολή φακέλου ένταξης της περιοχής στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ο Πρέβελης συνιστά έναν μοναδικό τόπο συνύπαρξης φυσικού πλούτου, ιστορικού βάθους και πολιτιστικής συνέχειας. Το φοινικόδασος του Phoenix theophrastii, οι εκβολές του Μεγάλου Ποταμού, το Κουρταλιώτικο φαράγγι και η ιστορική Μονή Πρέβελη συνθέτουν ένα πολύτιμο μωσαϊκό φύσης και πολιτισμού, που ενσαρκώνει την αλληλεπίδραση ανθρώπου και περιβάλλοντος στο νότιο Ρέθυμνο.
Σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο της UNESCO, για να ενταχθεί ένας τόπος στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς πρέπει να τεκμηριώνεται η «εξαιρετική οικουμενική αξία» (Outstanding Universal Value) και η αντιστοίχισή του με συγκεκριμένα κριτήρια αξιολόγησης. Η περιοχή του Πρέβελη παρουσιάζει σημαντική συνάφεια με πληθώρα αυτών των κριτηρίων, τόσο στο φυσικό όσο και στο πολιτιστικό επίπεδο:
• Κριτήριο (vii): Εξαιρετικά φυσικά φαινόμενα ή περιοχές σπάνιας φυσικής ομορφιάς.
Ο Πρέβελης, με τον συνδυασμό βουνού, νερού και θάλασσας, αποτελεί ένα εμβληματικό τοπίο αισθητικής και γεωλογικής αξίας, με διεθνή αναγνωρισιμότητα.
• Κριτήριο (ix): Παράδειγμα εν εξελίξει οικολογικών και βιολογικών διαδικασιών.
Το φοινικόδασος του Phoenix theophrastii, που αναγεννήθηκε φυσικά μετά τις πυρκαγιές, αποτελεί ζωντανό πεδίο μελέτης οικολογικής ανθεκτικότητας και φυσικής αναγέννησης.
• Κριτήριο (x): Σημαντικά ενδιαιτήματα βιοποικιλότητας.
Η περιοχή φιλοξενεί σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, αποτελώντας κρίσιμο οικοσύστημα για την προστασία της μεσογειακής βιοποικιλότητας.
• Κριτήριο (iv): Παράδειγμα συνόλου που απεικονίζει φάσεις της ανθρώπινης ιστορίας.
Η Μονή Πρέβελη, με τη μοναστική της αρχιτεκτονική και τη διαχρονική της λειτουργία, συνιστά αντιπροσωπευτικό δείγμα θρησκευτικού και πολιτιστικού κέντρου της Κρήτης.
• Κριτήριο (vi): Άμεση σύνδεση με γεγονότα ή παραδόσεις παγκόσμιας σημασίας.
Ο ρόλος της Μονής Πρέβελη στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες και στη φιλοξενία συμμάχων στρατιωτών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο προσδίδει στην περιοχή οικουμενική ιστορική και ηθική αξία.
Η περιοχή διατηρεί υψηλό βαθμό ακεραιότητας και αυθεντικότητας, στοιχεία που ενισχύονται από τη συνεχή φροντίδα της Μονής, την ένταξη στο δίκτυο Natura 2000 και την οικολογική αναγέννηση του τοπίου.
Στο πλαίσιο αυτό, το Εσπερινό ΕΠΑΛ Σπηλίου αναλαμβάνει ενεργό ρόλο τεκμηρίωσης και διάχυσης γνώσης μέσω δράσεων πεδίου, συλλογής δεδομένων, χαρτογραφικών εφαρμογών, συνεντεύξεων, παραγωγής οπτικοακουστικού υλικού και σύνδεσης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με την τοπική ιστορία και πολιτιστική κληρονομιά. Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί θα λειτουργήσουν ως πολλαπλασιαστές γνώσης και ευαισθητοποίησης, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ενίσχυση της υποψηφιότητας της περιοχής.
Ο Πρέβελης αποτελεί σημείο αναφοράς για τη μελέτη της σχέσης ανθρώπου–περιβάλλοντος, αλλά και ένα σύμβολο πνευματικότητας, ανθεκτικότητας και φυσικής αρμονίας. Η αναγνώρισή του από την UNESCO θα αποτελέσει δικαίωση δεκαετιών προστασίας και έμπρακτης αγάπης για τον τόπο, ενώ η συμμετοχή του σχολείου μας σε αυτή τη διαδικασία αποδεικνύει ότι η εκπαίδευση μπορεί να γίνει πράξη πολιτισμού, περιβαλλοντικής ευθύνης και συλλογικής μνήμης.
O Διευθυντής του Εσπερινού ΕΠΑΛ Σπηλίου
Αντώνιος Τσουρδαλάκης
Φυσικός, M.Ed., MSc
Υποψήφιος Διδάκτορας ΕΚΠΑ
