Παρέμβαση της δημοτικής παράταξης «Οι πολίτες μπροστά» για την επέκταση του σχεδίου πόλεως

Με αφορμή τη σημερινή συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιου για το θέμα της επέκταση σχεδίου πόλεως στην περιοχή Περιβολίων και Καλλιθέας Ρεθύμνης, η δημοτική παράταξη «Οι πολίτες μπροστά ένας Δήμος για όλους»,σε δημόσια παρέμβαση της για το θέμα αναφέρει:

«Η δημοτική παράταξη Ρεθύμνου «Οι πολίτες μπροστά ένας Δήμος για όλους», με αυτή τη δημόσια παρέμβαση για τα πολεοδομικά πράγματα της πόλης, επιθυμεί να «ανοίξει» η συζήτηση στην τοπική κοινωνία, για τις σχετικές αποφάσεις που πρόκειται να ληφθούν, με όρους αειφορίας, προστασίας του (δομημένου και μη) περιβάλλοντος και του δημόσιου συμφέροντος και όχι τους κοντόφθαλμους όρους των μικρών και μεγάλων ιδιοκτητών και της (κτηματ)αγοράς.

Η πόλη του Ρεθύμνου αναπτύσσεται δυναμικά εδώ και πολλές δεκαετίες και από τις θετικές προοπτικές που διαφαίνονται στο μέλλον, προκύπτει ότι θα συνεχίσει αυτό να συμβαίνει, πιθανόν και πιο έντονα. Μέχρι και τη δεκαετία του 80 η ανάπτυξη αυτή της πόλης πλαισιωνόταν από το απαραίτητο πολεοδομικό σχέδιο. Τα τελευταία όμως 40 χρόνια τουλάχιστον, όσοι συμμετείχαν στον σχεδιασμό, αναζητώντας ευκολότερες, φθηνότερες και μη «γραφειοκρατικές» λύσεις και μη αντιλαμβανόμενοι τις μακροχρόνιες συνέπειες, αντικατέστησαν αυτό το μοντέλο ανάπτυξης, με το «εφεύρημα» των περιαστικών οικισμών (προ του 1923 και κάτω των 2.000 κατοίκων). Γεράνι – Πρινές – Ατσιπόπουλο – Βιολί Χαράκι – Πανόραμα – Περιβόλια – Μισίρια – Πλατανιάς – Τσεσμές – Αδελιανός Κάμπος – Πηγιανός Κάμπος – Σφακάκι – Σταυρωμένος, και πολλοί άλλοι περιαστικοί οικισμοί προσέφεραν άφθονη γη, με υψηλούς συντελεστές δόμησης χωρίς όμως κανένα ρυθμιστικό πλαίσιο.

Όπως ήταν φυσικό με το πέρασμα των χρόνων και με την έντονη οικιστική ανάπτυξη, η απουσία αυτού του ρυθμιστικού πλαισίου (βλέπε ρυμοτομικό σχέδιο) οδήγησε στην υποβάθμιση των περιοχών αυτών (έλλειψη κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, πλατειών, δρόμων, και λοιπών υποδομών, σε συνδυασμό με το καθεστώς άναρχης δόμησης) ,γεγονός που θα επιδεινωθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια.

Επίσης αυτή η κοντόφθαλμη προσέγγιση ανάπτυξης έχει στερήσει από την πόλη ένα πολεοδομικό όραμα για το πώς φανταζόμαστε το Ρέθυμνο του αύριο, που ήδη πλέον εκτείνεται από το Γεράνι μέχρι τον Σταυρωμένο και από το Ενετικό λιμάνι μέχρι του Γάλλου και τους Αρμένους.

Έχουμε (με την στάση μας) υποβαθμίσει τις επεκτάσεις (οικισμούς) της πόλης και κατά συνέπεια την πόλη, σε (πολεοδομικό) καθεστώς επαρχιακής πόλης Β’ κατηγορίας, ενώ υπάρχουν δυναμικές και δυνατότητες (ακόμα) για μία σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη, που αγκαλιάζεται από το προνομιακό Κρητικό φυσικό περιβάλλον και παράλληλα θα αγκαλιάζει και θα αναδεικνύει την ιστορία της.

Με αυτά και αυτά και μεταξύ άλλων (για να μην αναφερθούμε στο απαρχαιωμένο πλαίσιο των Ζ.Ο.Ε. κ.λπ.) το κεντρικό κράτος από το 2013 (απουσιάζει και πάλι η τοπική αυτοδιοίκηση που δεν έχει όραμα) θέσπισε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (Γ.Π.Σ.) του Ρεθύμνου (ΦΕΚ 348/ΑΑΠ/1-10-2013) που δίνει (τεχνοκρατικά έστω) τις κατευθύνσεις και τις προτεραιότητες για τις περιοχές που πρέπει και μπορούν να ενταχθούν στο σχέδιο πόλης, όπως ρητά αναφέρει (άρθρο 4 σελ 4303):

«Σε ότι αφορά στον βαθμό προτεραιότητας της πολεοδόμησης:

– Προέχει η ένταξη στο σχέδιο πόλης των περιοχών που βρίσκονται μεταξύ του υφιστάμενου σχεδίου πόλης του Ρεθύμνου και του ΒΟΑΚ. Πρόκειται για τις εκτάσεις που βρίσκονται εντός των ορίων των οικισμών προ του ’23 (Περιβόλια, Μισσίρια, Πλατανιάς), καθώς και των εκτός σχεδίου περιοχών βόρεια του ΒΟΑΚ.».

… «Σημειώνεται ότι μεγάλο τμήμα εντός των ορίων των οικισμών Περιβόλια, Μισίρια και Πλατανιάς – Τσεσμές, έχουν ήδη πυκνοδομηθεί χωρίς ωστόσο να υπάρχει πολεοδομικό σχέδιο. Ως εκ τούτου, εντός των ορίων των οικισμών αυτών απαιτούνται κυρίως σημειακές πολεοδομικές παρεμβάσεις – στο πλαίσιο μελέτης ανάπλασης του πυκνοδομημένου τμήματος τους – για την εξασφάλιση των ελάχιστων αναγκαίων κοινόχρηστων − κοινωφελών χώρων (διάνοιξη δρόμων, δημιουργία χώρων στάθμευσης και πλατειών, κτλ.) και πολεοδόμηση του αραιοδομημένου / αδόμητου τμήματος».

Προτεραιότητες

1. Οικισμοί

Σήμερα, εξαιτίας της συνεχόμενης και αυξανόμενης ζήτησης οικοπέδων, καλούμαστε να επιλέξουμε τις περιοχές που θα επεκταθεί (ξανά) η πόλη. Σωστά προκρίνονται περιοχές εκτός σχεδίου, βόρεια του Β.Ο.Α.Κ.. Λανθασμένα όμως (αν όχι σκόπιμα καθώς έχουμε μάθει στα εύκολα) παραλείπουμε να αναφερθούμε και στις ίδιας προτεραιότητας και ήδη πυκνοδομημένες περιοχές εντός των παραπάνω οικισμών, που ήδη έχουν σοβαρά προβλήματα «για την εξασφάλιση των ελάχιστων αναγκαίων κοινόχρηστων – κοινωφελών χώρων» όπως ρητά επισημαίνει πριν μία δεκαετία περίπου το Γ.Π.Σ., πόσο μάλλον σήμερα και στο μέλλον. Αυτές οι περιοχές θα έπρεπε (εδώ και δεκαετίες) να έχουν, κατά προτεραιότητα προστατευθεί, και εμείς συνεχίζουμε να τις εγκαταλείπουμε στην μοίρα τους χωρίς καμία αναφορά και χωρίς κανένα σχεδιασμό. Απαιτείται λοιπόν, τουλάχιστον σήμερα, ισότιμη αντιμετώπιση από τη Δημοτική αρχή με ένταξη στο σχέδιο πόλης και τέτοιων περιοχών (τουλάχιστον οι οικισμοί υπόλοιπο Περιβολίων, Μισίρια και Πλατανιάς), με δέσμευση του Δημοτικού συμβουλίου για την κατά προτεραιότητα άμεση προστασία και των υπολοίπων.

2. Νότιος περιφερειακός δρόμος του σχεδίου πόλης

Τα τελευταία χρόνια, λόγω του αυξανόμενου κυκλοφοριακού προβλήματος στην πόλη και ιδιαίτερα φέτος, στα πλαίσια της διαβούλευσης για τον νέο Β.Ο.Α.Κ., ζητήθηκε από την ίδια την Δημοτική Αρχή, προς το υπουργείο, η επίσπευση της κατασκευής το Νότιου Περιφερειακού δρόμου του σχεδίου πόλης. Ο δρόμος αυτός (όπως σχεδιάζεται μέχρι σήμερα) ξεκινά από τον Αγιοβασιλιώτικο δρόμο (τέλος Γ. Κουρμούλη) και καταλήγει στα Περβόλια, στον δρόμο προς Καστελάκια (Ε. Δασκαλάκη). Αυτός ο κατά κοινή ομολογία ιδιαίτερα απαραίτητος σήμερα και στο μέλλον δρόμος, υλοποιείται πάνω στον περιφερειακό δρόμο που σχεδιάστηκε και προβλέπεται από το υφιστάμενο σχέδιο πόλης. Θα είναι τραγικό λάθος να μην προβλεφθεί ή επέκταση του δρόμου αυτού (για 600 μ. περίπου) μέχρι τα Μισίρια και τη γέφυρα της κάτω διάβασης του ΒΟΑΚ προς τον Αμαριώτικο δρόμο και τον Κόμβο Αμαρίου. Αυτή η επέκταση μπορεί να υλοποιηθεί πολύ πιο εύκολα, χωρίς απαλλοτριώσεις, εφόσον ενταχθεί στις μελετούμενες σήμερα επεκτάσεις του σχεδίου πόλης και αυτή η μικρή περιοχή (65 στρ. περίπου βόρεια του Β.Ο.Α.Κ. και Νότια των οικισμών Περβόλια (υπόλοιπο) και Μισίρια), συμβάλλοντας παράλληλα και στην κυκλοφοριακή ανακούφιση αυτών των περιοχών.

Να σημειώσουμε εδώ την αναντικατάστατη σημασία αυτού του δρόμου στα κυκλοφοριακά της πόλης, τέτοια που πρέπει να μελετήσουμε άμεσα την επέκταση του και δυτικά του Αγιοβασιλώτικου δρόμου, προς τον Γαλιανό δρόμο (προς Πανεπιστήμιο) και τον Κόμβο Ατσιποπούλου.

3. Χωροταξικός – Πολεοδομικός σχεδιασμός

Όπως επισημάναμε και πιο πάνω πρέπει να σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε πολεοδομικά το Ρέθυμνο, ως μια επαρχιακή πόλη Β κατηγορίας. Τα εξαγγελμένα εδώ και επτά χρόνια από το ΥΠΕΝ Τοπικά Χωρικά Σχέδια θα φτάσουν αργά (απαιτούνται τρία χρόνια για την ολοκλήρωσή τους και θα είναι λίγα (τεχνοκρατικού χαρακτήρα). Ο δήμος Ρεθύμνου πρέπει να πάψει να περιμένει το κεντρικό κράτος (που έχει άλλωστε άλλες προτεραιότητες) και να προκηρύξει άμεσα Αρχιτεκτονικό διαγωνισμό Χωροταξικού – Πολεοδομικού χαρακτήρα, όπου σε συνδυασμό με ευρεία διαβούλευση και κοινωνική συναίνεση θα καταφέρει να αποκτήσει όραμα για το Ρέθυμνο του αύριο».